پژوهش‌های نهج البلاغه

فصلنامه پژوهشهای نهج البلاغه، متعلق به بنیاد بین المللی نهج البلاغه، را باید نخستین مجله ای دانست که به شکل ...

فصلنامه پژوهش‌های نهج‌البلاغه به ایستگاه ۵۵ رسید

شماره ۵۵ فصلنامه علمی ـ پژوهشی «پژوهش‌های نهج‌البلاغه» وابسته به بنیاد بین‌المللی نهج‌البلاغه منتشر شد.

جدیدترین شماره فصلنامه پژوهش‌های نهج‌البلاغه منتشر شد

شماره جدید نشریه فصلنامه علمی پژوهشی پژوهش‌های نهج‌البلاغه به صاحب امتیازی بنیاد بین‌المللی نهج‌البلاغه منتشر شده است.

نعت مفرد و دلالت های آن در نامه‌های نهج‌البلاغه

نعت مفرد یکی از انواع نعت است که در چهار مورد اعراب، معرفه و نکره بودن، جنس و عدد، تابع ...

استخراج مؤلفه‌های حکمرانی خوب بر اساس نامۀ مالک‌اشتر و بررسی تطبیقی با اسناد بالادستی جمهوری اسلامی ایران

بررسی پدیده‌های جدیدی همچون «حکمرانی خوب» که بر اساس اصول و اهداف معینی شکل گرفته‌اند، می‌تواند به حل مشکلات جوامع ...

نقد و بررسی نظریه استقلال اخلاق کانت با تکیه بر مبانی اخلاق اسلامی در کلام امام علی(ع)

اعتقاد به تعمیم­پذیری و استقلال اخلاق که از اصول اساسی نظریه اخلاقی کانت است، قرن­ ها قبل از او به ...

سبک‌های مدیریت در نهج‌البلاغه

یکی از محورهای اصلی مطالعه در حوزۀ مدیریت مقوله رهبری است. هدایت و رهبری از وظایف عمدۀ مدیریت است ولی ...

تحلیل خطبه «فتنه» نهج‌البلاغه براساس مبانی نقد فرمالیسم

فرمالیسم یا همان صورت‌گرایی یکی از جدیدترین مکاتب نقد ادبی است که در قرن بیستم ظهور کرد. ارزش زیباشناختی یک ...

تحلیل هرمنوتیکی نهج‌البلاغه، دریچه‌ای به روی انسان معاصر

امروزه هرمنوتیک به‌علت توجه ویژه به مقوله زبان و تفسیر، به کانون اصلی تفکر معاصر تبدیل شده ‌است و دانش‌هایی ...

بازشناسی سطوح گفتمانی در نهج‌البلاغه

هر متن تابعی از یک گفتمان یا تعامل چند گفتمان با یکدیگر است. هر صاحب گفتمانی نیز به کمک قواعد ...

فتنه‌‌شناسی و راه‌کارهای مقابله با آن‌ در کلام امام علی(ع)

فتنه، در اصطلاح ادبیات سیاسی اسلام، ناظر بر اموری است که حق و باطل در آن به هم آمیخته می‌شود؛ ...

شبکۀ شعاعی معنای «دیدن» در خطبه‌های نهج‌البلاغه بر پایۀ معناشناسی شناختی قالبی (بررسی موردی فعل رأی با تکیه بر ترجمه‌های دشتی، جعف

جستار حاضر می ­کوشد که با رویکردی شناختی و با تکیه بر روش وصفی ـ تحلیلی شبکۀ شعاعی معنای فعل ...

سیاست عملی و فنون حکمرانی امام علی(ع) مطالعه موردی حکومت‌مندی در نامه‌های نهج‌البلاغه

سیاست از دو بخش نظری و عملی تشکیل شده­ است. در بخش نظری مبانی، مفاهیم، اهداف و روش ­ها و ...

سبک‌شناسی لایۀ نحوی- بلاغی نامۀ سی‌ویک نهج‌البلاغه (بررسی موردی انواع همپایگی و روابط معنایی)

نهج ­البلاغه دومین منبع معارف اسلامی به‌شمار می ­رود که امیر بیان امام علی(ع) در آن برنامۀ زندگی فردی و ...

رهیافتی صورت‌گرایانه بر خطبۀ آفرینش طاووس در نهج‌البلاغه

نقد فرمالیستی یا صورت‌گرایانه از جمله نظریه‌های نقد ادبی در حوزۀ زبان شناختی به‌شمار می‌رود که در اوایل قرن بیستم ...

نقدی بر کتاب «روش‏ های تحقیق در اسناد و مدارک نهج‏ البلاغه» محمد دشتی

نهج‌البلاغه کتابی حدیثی با متنی مرسل است. ارسال روایات موجود در نهج‌البلاغه، باعث تشکیک در صحّت انتساب آن به امام ...

نقد اجتماعی از نگاه امام علی(ع) در نهج‌البلاغه

نقد اجتماعی از موضوعات مهمی است که به‌رغم پیشینه دیرینه در تاریخ اندیشه و عمل بشری، امروزه به‌دلیل الزامات و ...

روش مقابله با کودتا در نهج‌البلاغه با محوریت حرکت اصحاب جمل

حرکت اصحاب جمل به‌عنوان اولین حرکت سیاسی درون نظام اسلامی شناخته‌شده است که با هدف براندازی حاکمیت وقت یعنی حکومت ...

جلوه‌های برجسته‌سازی در نامه 45 نهج‌البلاغه

«برجسته‌سازی» به‌عنوان یکی از اصطلاحات مهم مکتب ادبی فرمالیستی، به معنای عدول از زبان عادی و خودکار‌ است. بنیان‌گذاران و ...

تکنیک‌های عملیات روانی امام علی(ع) در رویارویی با دشمنان مطالعۀ موردی خطبه‌های نهج‌البلاغه

هدف این پژوهش شناسایی تکنیک‌های عملیات روانی امیرالمؤمنین(ع) در رویارویی با دشمنان است. تلاش بر آن بوده تا با استفاده ...

بررسی میزان اثربخشی دوره‌های تفسیر خطبۀ همام در رفتار، نگرش و جهان‌بینی دانشجو معلمان پردیس باهنر دانشگاه فرهنگیان همدان

سنجش و ارزیابی اثربخشی دوره‌های آموزشی یکی از کلیدی‌ترین وظایف نظام آموزش در انواع آموزش‌های عمومی- تخصصی به‌شمار می‌رود. ضرورت ...

احصا و بررسی روش‌های تعمیق سلامت معنوی از دیدگاه امام علی(ع)

یکی از راه‌های رسیدن جوامع به مفهوم اصلی سلامت، برخورداری از سلامت معنوی است. سلامت معنوی قادر است فرد را ...

ابزارهای آفرینندۀ انسجام متنی در خطبۀ اول نهج‌البلاغه

خطبۀ اول نهج­البلاغه که با حمد خداوند باری‌تعالی آغاز می­شود و با ذکر حج پایان می­پذیرد علی­رغم تنوع موضوعات و ...

شناسایی مؤلفه‌های تفکر استراتژیک بر مبنای آموزه‌های نهج‌البلاغه

مقالۀ حاضر با هدف، شناسایی و تعیین مؤلفه ­های تفکر استراتژیک بر مبنای آموزه­ های نهج ­البلاغه انجام‌شده است تا ...

کار آفرینی اجتماعی: عوامل و پیامدها با رویکرد نهج‌البلاغه

در این پژوهش تلاش شده که به تحلیل ویژگی­ های شخصیتی و اعتقادات مذهبی کارآفرینان اجتماعی شهر اصفهان، به‌عنوان عوامل ...

واکاوی مسائل مرگ و زندگی در نهج‌البلاغه بر اساس نظریۀ تقابل‌های دوگانه در ساختارگرایی

تقابل­های دوگانه اساساً در هر متنی قابل رؤیت می­باشد و هماره بین سلسله­مراتب مرکز یک متن و حاشیة آن، این ...

تأثیر نهج البلاغه در تغییر نگرش ایرانیان در زمینه ی عدل (با استناد به شعر پارسی)

گرایش ­های مذهبی، تأثیر شگرفی بر متون فرهنگی - ادبی ملت­ ها نهاده و می ­نهد. در محدوده­ ی زبان ...

اخلاق جنسیتی در حکمت «خصال النّساء»، آری یا خیر؟

حکمت «خصال النساء» در نهج‌البلاغه، در ظاهر، دو نظام اخلاقی جداگانه برای زنان و مردان به تصویر می‌کشد. شارحان نهج‌البلاغه ...

معرفت‌شناسی ایمان دینی در نهج‌البلاغه و تفسیر المیزان

ایمان موضوعی پرسابقه در کلام و‌ اندیشه دینی است، که قدمتی به تاریخ ادیان دارد. از آن‌جا که پیروان هر ...

اصول اخلاق تجاری و کسب‌و‌کار از دیدگاه امام علی(ع) در نهج‌البلاغه

در نگرش اسلامی سعی شده است که با ترویج اخلاق تجاری، تجارت از شکل نوعی بازی برد- باخت در اقتصاد ...

واکاوی مؤلفه‌های بلاغی در «منهاج‌البراعه»

عظمت بلاغی کلام در مجموعه‌ی انسان‌ساز «نهج‌البلاغه»، شارحان مختلف را با توانمندی‌ها و بضاعت‌های علمی‌ متفاوت، مسحور نموده است. «منهاج ...

سبک‌شناسی لایه‌ای در «خطبه 27» نهج‌البلاغه

سبک­ شناسی علم مطالعه ­ی رفتارهای زبانی افراد است. سخنگویان زبان بنابر موقعیت­ های مختلف زمانی، مکانی، سن، جنسیت و... ...

بررسی تأثیر اخلاق در فلسفه نظری تاریخ با نگاه بر نهج‌البلاغه

جایگاه اخلاق در فلسفه نظری تاریخ و عبرت‌پذیری از اخلاقیاتی که موجب سعادت و هلاکت جوامع شده است یکی از ...

راهنمایی و مشاوره در دیدگاه حضرت علی(ع) با استناد به نهج‌البلاغه

نهج‌البلاغه ‌هادی سعادت دنیوی و اخروی بشر در زمینه‌های مختلف فردی و اجتماعی از جمله مشاوره و راهنمایی است. هدف ...

اصول انتقاد سازنده در نهج البلاغه

انتقاد سازنده از موضوعات مهمی است که سخت مورد توجه اسلام قرار گرفته است. اهمیت نقد سازنده بدین سبب است ...

ویژگی‌های موسیقایی سجع در نهج‌البلاغه

سجع یکی از تمهیداتی است که امیر بیان(ع) به کار برده تا به نوعی تناسب و آهنگ در سخن ایجاد ...

معیارهای سلامت انتخاب حاکمان از دیدگاه نهج البلاغه

از نگاه امام علی(ع)، حضور پُر رنگ مردم در انتخاب زمامدار و سهیم دانستن آنان در سرنوشت جامعه، نوعی احترام ...

نفی «رانتیریسم» در نهج‌البلاغه

رانت و رانت­خواری را هر عقل سلیمی نکوهش می ­کند جامعه ­ای که در آن رانت­ خواری رواج یافته باشد ...

تأملی در روایات نهج البلاغه در نکوهش زن

از جمله مسائلی که ذهن صاحبان اندیشه­ های مختلف را به خود مشغول کرده و احیاناً به قضاوت­ های ناصحیحی ...

بررسی ساختار آغازگری در خطبه‌ی جهاد نهج‌البلاغه براساس فرانقش متنی نظریه نظام‌مند نقش‌گرا

بی ­شک نهج ­البلاغه امیرمؤمنان علی(ع) با وجود خطبه­ ها، نامه­ ها و کلمات قصار خود به حق می­ تواند ...

بررسی تأثیر حکمرانی بر توزیع درآمد با تأکید بر اندیشه های امام علی(ع)

در دهه­ های اخیر بهبود در توزیع درآمد، مبارزه با فقر و کاهش نابرابری یکی از اهداف مهم توسعه اقتصادی ...

بازتاب اندیشه های سیاسی نهج البلاغه در شعر محمّد تقی بهار

دیوان اشعار محمدتقی بهار شاعر و اندیشمند سیاسی دوره معاصر مملو از اندیشه ­ها و دغدغه ­های سیاسی او همچون ...

زیباشناسی اسلوب منادا در خطبه ها و نامه های سیاسی نهج البلاغه

نوع خطاب­ ها و حروف به­ کار رفته در اسلوب منادا در هر زبان بیانگر نوعی از زیبایی­ های آن ...

عدالت کیفری از دیدگاه علوی

عدالت کیفری در دنیای معاصر به ­معنای کنترل هدفمند و هوشمندانه جرایم و مجازات­ ها در درون اجتماع بشری دارای ...

بازتاب هنر تصویر بر سبک نامه‌های امام علی(ع) به معاویه

تصویرپردازی یکی از مؤثرترین شیوه‌های بیان ادبی است. امام علی(ع) از تصویر هنری به ­عنوان ابزاری برای بیان اندیشه‌های دینی ...

پیشگیری غیر کیفری از جرم در نهج البلاغه

امروزه پیشگیری غیر کیفری از جرم، جایگاه ارزشمندی در سیاست جنایی کشورها به خود اختصاص داده است. علت این امر ...

بررسی و تبیین روش شناختی منهاج الولایه فی شرح نهج البلاغه

شناخت و معرفی شروح متعدد نهج ­البلاغه، با روش­ ها و رویکردهای گوناگون شارحان؛ حائز اهمیت روش شناختی است. زیرا ...

تاثیر خانواده، محیط و اراده در شکل‌گیری شخصیت انسان از منظر امام علی(ع)

یکی از مهم­ترین مباحث مطرح شده در حوزه ­های معرفتی، شناخت شخصیت انسان می باشد. شخصیت، تبلور هماهنگ مجموع عناصر ...

تحلیل ظرفیت‌های داستانی و روایی "علی‌نامه" براساس نظریه‌ی ژنت و تودوروف(با تأکید بر عنصر پی‌رنگ)

منظومه­ ی حماسه دینی علی‌نامه (482هجری) ازجمله متون ناشناخته‌ای است که ظرفیت‌های داستانی بسیار زیادی دارد و از این منظر ...

مقایسه ی سبک‌‌ زبانی ترجمه‌های منظوم نهج البلاغه ی امید مجد و محمّدحسین سلطانی

از نهج‌البلاغه ترجمه‌های فراوانی به زبان فارسی صورت گرفته است که در میان آنها ترجمه‌های منظوم هم به چشم می‌خورد. ...

تصحیف "استیثاقنا" به "استثناؤنا" و اثر آن در شرح ها و ترجمه های نهج البلاغه

متون قدیم عربی و فارسی در طول تاریخ در اثر استنساخ مکرر و یا سهو القلم کاتبان دستخوش تصحیف و ...

مراحل رشد تربیت اخلاقی از دیدگاه امام علی(ع)

دنیای معاصر بیش از هر زمان دیگری با چالش ­های مختلف اخلاقی مواجه است. بحران ­ها و انحطاط اخلاقی که ...

نقدی بر ترجمه‌ی استاد دشتی«ره» از حکمت‌های نهج‌البلاغه

دشواری­ هایی چون تفاوت ساختار زبان‌ها، وجود ضرب­ المثل‌ها و اشعار، تفاوت زبان معیار و زبان استعاری و شعری، فصاحت ...

آشنایی با اندیشه‌های اقتصادی امام علی(ع) در نهج‌البلاغه

منبع اصلی اندیشه­ های اقتصادی امام علی (ع)، نهج ­البلاغه و منابع دیگری مانند غررالحکم و دررالکم آمدی­، اصول کافی ...

استعاره های جهتی نهج البلاغه از بعد شناختی

یکی از مهم­ترین پدیده­ های مورد بررسی در رویکرد­های نوین زبان­ شناسی، صنعت استعـاره است که بر پـایـه ­ی دیدگاه ...

معناشناسی ایمان در احادیث «إنَّ النساء نواقص الایمان»

در برخی منابع حدیثی، گزارش ­هایی پیرامون نقص ایمان در زنان، نقل شده است. وجود چنین روایاتی و رفتار نامناسب ...

بررسی تحلیلی مهم ترین اصول اخلاقی حاکم در نظام مالیاتی علوی

نظام مالیاتی از ابعاد مختلف در کانون توجهات صاحب­ نظران اقتصادی بوده است. اصول اخلاقی حاکم بر فرآیندهای مالیاتی به ...

امام علی(ع) و نهج البلاغه از نگاه «ریمون قسیس» شاعر مسیحی معاصر لبنانی

شخصیت ­های بزرگ و جاودان همواره زینت ­بخش صفحات تاریخ و مایه ­ی فخر و مباهات بشریت ­اند. این شخصیت­ ...

مجرمین یقه سفید از دیدگاه جرم‌ شناسی و نهج‌البلاغه

در اواسط قرن بیستم میلادی، اصطلاحی تحت عنوان جرم یقه ­سفیدی مطرح گردید و پژوهش‌های متعددی در این رابطه انجام ...

کارکرد ادات ربطی در انسجام بخشی به خطبه های نهج البلاغه

انسجام به ­عنوان یک اصطلاح زبان­ شناسی متن توسط «هالیدی» و «حسن» در سال 1976 مطــرح شــد بدین ­صورت که ...

آسیب های اخلاقی قدرت سیاسی در نهج البلاغه

پژوهش حاضر پیرامون یکى از مسائل حوزه­ ی علوم سیاسی؛ به نام آسیب ­های اخلاقی قدرت سیاسی است که مانع ...

تضمین شعری و بلاغت آن در نهج البلاغه

اثر ادبی هرچه پردامنه ­تر و فراخ­تر باشد و با متون دیگر درهم تنیدگی و آمیزشِ بیشتری داشته باشد، تأثیر ...

جایگاه تربیتی - مدیریتی عواطف از دیدگاه امام علی(ع) در نهج البلاغه

شناخت عواطف و نحوه ­ی رشد و میزان تأثیرگذاری آنها در رفتار فردی و اجتماعی و پرورش متعادل آنها جهت ...

درآمدی بر هرمنوتیک از منظر نهج البلاغه

«هرمنوتیک» یعنی «هنر تأویل»، در اصل ارائه نظریه و روش درباره تأویل کتاب مقدّس و دیگر متون دشوار می­ باشد. ...

تفاوت اسلوب نوشتاری و گفتاری بر مبنای فصل و وصل جملات در نهج‌البلاغه

عدّه‌ای از ادیبان قدیم، میان نثر گفتاری و نوشتاری فرقی نگذاشته و حتّی بسیاری از آنان چیزی به نام نثر ...

گونه های پایان بندی در نهج البلاغه (بررسی موردی خطبه ها)

تأمل در پایان متن ادبی، باعث فهم بیشتر متن، درک زیبایی و در نهایت تأثیر آن در افق اندیشه ­ی ...

نگاهی تازه به اسناد حکمت های نهج البلاغه

سید رضی برای سخنانی که از حضرت علی(ع) در نهج­ البلاغه نقل کرده است، سند و مدرکی نیاورده است. با ...

نظریه حکمرانی خوب از دیدگاه نهج البلاغه

نظریه حکمرانی خوب که اخیراً توسط متفکران غربی مطرح شده است، کلید توسعه جوامع درحال توسعه را فراهم کردن شرایط ...

تبلور ویژگی های حکومت عدالت محور علوی در شعر معاصر عربی

عدالت علوی و شیوه­ ی حکومت امام علی(ع) که بر پایه مساوات و رعایت عدالت در تمامی جنبه‌های حکومت بر ...

شاخص های ارتباط مطلوب مردم با زمامدار در نهج البلاغه

فرآیند حکومت از مؤلفه­ های متنوع و گوناگونی پدید آمده است. یکی از این مؤلفه­ ها چگونگی برقراری ارتباط متقابل ...

آسیب های سیاسی و اجتماعی در نهج البلاغه

آنجا که دستیابی به بهترین جامعه و شناخت اصول و مبانی آن، از اساسی ­ترین اهداف شریعت الهی و تلاش ...

مطالعه ی تطبیقی قواعد بنیادین حقوق بشردوستانه در «نهج البلاغه» و «گزارش قواعد عرفی حقوق بین الملل بشردوستانه»

قواعد بشر دوستانه، دستاورد بزرگ نظام حقوق بین الملل در قرون نوزدهم و بیستم محسوب می شود. حمایت از غیرنظامیان ...

مطالعه اثربخشی آموزه های نهج البلاغه بر ارتقای سلامت روان دانشجویان

هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر آموزش رهنمودهای نهج البلاغه بر سلامت روان در دانشجویان بود. در یک بررسی آزمایشی با ...

مثبت اندیشی و خوش بینی در نهج البلاغه

به جهت اهمیت و ارزش بالای تفکر و اندیشه مثبت بر روی سلامتی و آســایش روح و روان و جامعه، ...

عوامل ناامیدی و راهبردهای انگیزشی نهج البلاغه در درمان آن ها

نا امیدی یکی از حالات هیجانی منفی در انسان است که عوامل بسیاری از جمله نداشتن سعه ­ی­ صدر، عدم ...

شاخص ها و نسبت مشروعیت مردمی و دینی حکومت در نهج البلاغه

«مشروعیت سیاسی» یکی از مفاهیم بنیادین در علوم اجتماعی و سیاسی است و به مثابه مهم­ترین ضرورت و الزام سیاسی ...