بررسی ساختار آغازگری در خطبه‌ی جهاد نهج‌البلاغه براساس فرانقش متنی نظریه نظام‌مند نقش‌گرا

نشریه : پژوهشنامه نهج البلاغه

نویسنده : پديدآورنده : محمد رضا پهلوان نژاد
پديدآورنده : محمدعلی عرب زوزنی

سال دوم / شماره پیاپی 6 / صفحه 17-37

چکیده :

بی ­شک نهج ­البلاغه امیرمؤمنان علی(ع) با وجود خطبه­ ها، نامه­ ها و کلمات قصار خود به حق می­ تواند کتاب راه زندگی بشر باشد و این امر دلیل اهمیت تعمق و تدبر در آن است. از این­ رو، با عنایت به اهمیت به­ کارگیری نظریات علمی در فهم بهتر متن نهج­ البلاغه، این پژوهش به تحلیل خطبه جهاد براساس فرانقش متنی نظریه نظام­ مند نقش­ گرا از منظر ساختار آغازگری پرداخته­ است. ابتدا تمامی 99 بند آن تجزیه و بخش آغازگر و پایان بخش هر بند مشخص شد. نتایج این بررسی­ ها نشان داد 70 درصد از بندهای این خطبه با آغازگر مرکب شروع شده و این انتخاب به ایجاد پیوستگی در متن کمک کرده­ است، به­ طوری­ که انتخاب آغازگر در چند بند مبین حفظ و یا امتداد موضوع بوده و در مواردی نیز به کارگیری آغازگری خاص، زمینه فهم و تفسیر بند یا بندهای بعدی را فراهم نموده ­است. نقش برخی آغازگرها نیز در مشخص­ کردن مرز بخش­ های مختلف خطبه و حرکت از یک موضوع به موضوع دیگر بارز است. علاوه ­بر این موارد، مشخص شد آن حضرت در این خطبه در برخی از بندها از آغازگری استفاده کرده که از دید ایشان می ­توانسته است نقطه ­ی شروعی ماندگار، مفید و مهم از پیام باشد. یافته ­های این پژوهش می­ تواند دلیلی مستند بر سخنوری بی­ همتای علی(ع) باشد.

کلیدواژه‌های مقاله :نظریه نظام‌مند نقش‌گرا؛ فرانقش متنی؛ ساختار آغازگری؛ پایان بخش