بررسی واژه «قهرمانه» در کلام امام علی علیه السلام

سید محمد حسین موسوی‌پور ^۱

سید سعید رضا منتظری ^۲

چکیده

پژوهشی که پیش رو دارید، با هدف تحلیلِ زبان‌شناختیِ کاربردِ واژه فارسی «قهرمانه» در بیانات امام علی علیه السلام صورت گرفته است. هر چند این واژه در زبان‌های عربی، ترکی و کردی به کار رفته، ولی در اصل فارسی بوده است و ریشه آن، به لحاظ قواعد زبان‌شناسانه و تاریخ، به زبان پهلوی برمی‌گردد. همچنین، هر چند این واژه در مصادر رواییِ شیعه و سنّی با معانی گوناگونی به کار رفته، ولی بازه زمانی که این پژوهش در نظر دارد، در واقع تثبیت کاربرد لفظ قهرمانه در بیانات حضرت رسول صلی الله علیه و آله و حضرت علی علیه السلام در دوران حیات آن دو بزرگوار است. این پژوهش به صورت کتابخانه‌ای بوده و توانسته است که مدعای خود را در کلام امام علی علیه السلام به اثبات برساند.

کلید واژه‌ها: قهرمانه، واژه‌شناسی، امام علی علیه السلام، زن.

درآمد

کلمه «قهرمانه» از واژه‌هایی است که در بیانات امیر مؤمنان علی علیه السلام در نهج‌البلاغه به کار رفته است. حضرت در نامه سی و یکم نهج‌البلاغه، ضمن پرهیز دادن افراد از مشورت و اعتماد به زنان و ضرورت پوشیده بودن آنان می‌فرماید:
إِنَّ الْمَرْأَةَ رَیْحَانَةٌ وَ لَیْسَتْ بِقَهْرَمَانَةٍ؛^۳.
زیرا زن مانند گل ظریف است، نه پهلوان خشن.^۴.