تبيان اللغه در لغت قرآن و صحيفه
ميرزا محمد على مدرس چهاردهى (1334 ق)
تحقيق: مجيد غلامى جليسه
درآمـد
«غريب الحديث» علمى است كه در آن به تفسير الفاظ مشكله در احاديث پرداخته مى شود. تبيين غوامض لفظى روايات از جمله دغدغه هاى همه عصور بوده و هست واولين گام ها را در راستاى تبيين مشكلات لغوى روايات ، خود پيغمبر صلى الله عليه و آله و ائمه معصومين عليهم السلام برداشته اند . گاه در كتب روايى ديده مى شود ، زمانى كه آيتى و يا روايتى از زبان پيامبر صلى الله عليه و آله و يا ائمه معصومين عليهم السلام خارج شده اطرافيان از معانى لغاتى كه برايشان غريب بوده سؤال نموده اند و پيامبر صلى الله عليه و آله و ائمه معصومين عليهم السلام به تبيين آن پرداخته اند.
تاكنون بيش از بيست اثر در شرح و توضيح غرائب احاديث از سوى دانشمندان شيعه نگاشته شده است. اولين اثر شيعى در اين زمينه ، كتاب المجازات النبوية تأليف سيد شريف رضى (م 359) است كه در آن به بيان مجازات لغوى و غرائب روايات پيامبر صلى الله عليه و آله پرداخته است . هرچند كه در اين كتاب ترتيب خاصى رعايت نشده و به هيچ نحو شكل و شمايل فرهنگ و قاموس به معناى امروزى را ندارد ، ولى از آن جا كه به تبيين غوامض لغوى روايات پرداخته مى توان آن را اثرى در وادى «غريب الحديث» به شمار آورد.
