احادیث داستانی امامان(ع) از ذریه پیامبر(ص)

الإمام الکاظم(ع) ـ فِی احتِجاجاتٍ لَهُ مَعَ هارونَ الرَّشیدِ ـ:

.. ثُمَّ قالَ [أی الرَّشیدُ]: کیفَ قُلتُم: «إنّا ذُرِّیةُ النَّبِی(ص) » وَالنَّبِی(ص) لَم یعَقِّب، وإنَّمَا العَقِبُ لِلذَّکرِ لا لِلاُنثی، وأَنتُم وَلَدُ البِنتِ ولا یکونُ لَها عَقِبٌ؟!

فَقُلتُ:... أعوذُ بِاللّهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیمِ، بِسمِ اللّهِ الرَّحمنِ الرَّحیمِ«وَمِن ذُرِّیتِهِ دَاوُودَ وَسُلَیمَانَ وَأَیوبَ وَیوسُفَ وَمُوسَی وَ هَارُونَ وَکذَلِک نَجْزِی الْمُحْسِنِینَ * وَزَکرِیا وَیحْیی وَعِیسَی وَإِلْیاسَ»[۱]، مَن أبو عیسی یا أمیرَ المُؤمِنینَ؟

فَقالَ: لَیسَ لِعیسی أبٌ!

فَقُلتُ: إنَّما ألحَقناهُ بِذرارِی الأَنبِیاءِ(ع) مِن طَریقِ مَریمَ(ع)، وکذلِک اُلحِقنا بِذَرارِی النَّبِی(ص) مِن قِبَلِ اُمِّنا فاطِمَةَ(ع). أزیدُک یا أمیرَ المُؤمِنینَ؟

قالَ: هاتِ.

قُلتُ: قَولُ اللّهِ عز و جل:«فَمَنْ حَاجَّک فِیهِ مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَک مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعَالَوْاْ نَدْعُ أَبْنَاءَنَا وَأَبْنَاءَکمْ وَنِسَاءَنَا وَنِسَاءَکمْ وَأَنفُسَنَا وَأَنفُسَکمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَل لَّعْنَتَ اللَّهِ عَلَی الْکاذِبِینَ»[۲]، ولَم یدَّعِ أحَدٌ أنَّهُ أدخَلَ النَّبِی(ص) تَحتَ الکساءِ عِندَ المُباهَلَةِ لِلنَّصاری إلّا عَلِی بنَ أبی طالِبٍ وفاطِمَةَ وَالحَسَنَ وَالحُسَینَ، فَکانَ تَأویلُ قَولِهِ تَعالی: «أَبْنَاءَنَا» الحَسَنَ وَالحُسَینَ، «وَنِسَاءَنَا» فاطِمَةَ، «وَأَنفُسَنَا» عَلِی بنَ أبی طالِبٍ(ع).[۳]

امام کاظم(ع) ـ در احتجاجش با هارون الرشید ـ:

رشید گفت: چگونه می گویید: ما ذریه پیامبر(ص) هستیم، در حالی که پیامبر(ص) نسلی از خود بر جای نگذاشت؟ نسل انسان از فرزند پسر است نه دختر، و شما فرزند دختر هستید و دختر، نسل ندارد.

گفتم:... به خدا پناه می برم از شیطانِ رانده شده. به نام خدای مهرگستر مهربان. «و از ذریه اوست داوود و سلیمان و ایوب و یوسف و موسی و هارون، و این گونه، نیکو کاران را پاداش می دهیم، و نیز زکریا و یحیی و عیسی و الیاس». پدر عیسی کیست، ای امیر مؤمنان؟

هارون گفت: عیسی پدری ندارد!

گفتم: ما او را از طریق مریم(ع) به فرزندان پیامبران، ملحق کرده ایم. به همین ترتیب، ما نیز از طریق مادرمان فاطمه(ع) به ذریه پیامبر(ص)، ملحق شده ایم. باز هم دلیل بیاورم، ای امیر مؤمنان؟

هارون گفت: بیاور.

گفتم: این سخن خدای عز و جل که: «پس هر که در این باره، پس از دانشی که تو را حاصل آمده، با تو محاجّه کرد، بگو: بیایید پسرانمان و پسرانتان را و زنانمان و زنانتان را و خودمان و خودتان را فرا بخوانیم، سپس مباهله کنیم و لعنت خدا را بر دروغگویان قرار دهیم». هیچ کس ادّعا نکرده است که پیامبر(ص) در هنگام مباهله با نصارا، کسی جز علی بن ابی طالب و فاطمه و حسن و حسین را به زیر ردا برد. پس مراد از «پسرانمان» در این آیه، حسن و حسین اند، و مراد از «زنانمان»، فاطمه و مراد از «خودمان»، علی بن ابی طالب(ع) است.

[۱]. الأنعام: ۸۴ و ۸۵.

[۲]. آل عمران: ۶۱.

[۳]. عیون أخبار الرضا(ع): ج ۱ ص ۸۴ ح ۹، الاختصاص: ص ۵۶ نحوه، الاحتجاج: ج ۲ ص ۳۳۹ ح ۲۷۱، بحار الأنوار: ج ۹۶ ص ۲۴۰ ح ۴، دانشنامه قرآن و حدیث، ج ۱۶، ص ۲۹۰.