عمّار بن یاسر(44 یا 47 قبل اسلام ـ 37 ق)

پدرش یاسر و مادرش سمیه، از نخستین ایمان آورندگان و شهیدان اسلام به شمار می آیند. وی در حوالی سال های ۴۴ یا ۴۷ قبل از اسلام به دنیا آمد.[۱] عمار از مهاجران به حبشه است و از اصحاب معروف پیامبر خدا(ص) و امیر مؤمنان علی(ع) به شمار می آید.[۲] او در تمام جنگ ها در زمان پیامبر(ص) و امام علی(ع) شرکت جست. پیامبر(ص) میان او و حُذَیفه بن یمان و به نقلی، مقداد، پیمان برادری بست.[۳] عمّار، در زمان خلافت ابو بکر، در جنگ یمامه یکی از گوش های خود را از دست داد.[۴] در زمان عمر به ولایت کوفه منصوب، ولی پس از مدّتی، عزل شد و ابو موسی اشعری به جای او نشست.[۵] عمّار، از جمله منتقدان سقیفه بود و با ابو بکر، بیعت نکرد[۶] و جزء هفت نفری محسوب می شود که بر پیکر مطهر فاطمه زهرا(س) نماز خواندند.[۷] وی پس از حکومت امام علی(ع)، مسئولیت بیت المال را به عهده داشت.[۸] پیامبر اکرم(ص)، قاتل او را «الفئة الباغیة» خواند.[۹] این سخن، از سوی ۲۷ صحابی روایت شده[۱۰] است و برخی، ادّعای تواتر کرده اند.[۱۱] پیامبر(ص)، او و پدر و مادرش را به بهشت، بشارت داد و او را «الطیب المطیب» نامید و فرمود: «دشمنی با او، دشمنی با خداست».[۱۲] او سرانجام در سال ۳۷ ق در ۹۳ سالگی در جنگ صفّین به شهادت رسید.[۱۳] و با شهادت خود یاغی و متجاوز بودن معاویه و لشکریان او را اثبات کرد.

مکانت حدیثی

او از حُدَیفة بن یمان، نقل روایت کرده و راویانی چون جابر بن عبد اﷲ، عبد اللّٰه بن جعفر بن ابی طالب، عبد اللّٰه بن عبّاس، ابو اُمامه باهلی، ابو طفیل لیتی، ابو وائل، محمّد بن عمّار و برخی راویان دیگر، از وی حدیث شنیده اند. کشّی، روایاتی را در مدح و ستایش عمّار، نقل کرده است.[۱۴] آیة اللّٰه خویی، روایات وارد شده در مدح و جلالت عمّار را متواتر می داند.[۱۵]

احادیث و آثار

وی از راویان «حدیث غدیر» به شمار می آید.[۱۶] آمار دقیقی از احادیث عمّار، گزارش نشده است. برخی تعداد آن را ۶۲ حدیث شمرده اند.[۱۷]

[۱] . اسد الغابة: ج۴ ص۱۲۲، الاستیعاب: ج۳ ص۲۲۷.

[۲] . رجال الطوسی: ص۴۳ ش۳۱۱ و ص۷۰ ش۶۳۹.

[۳] . الطبقات الکبری: ج۳ ص۲۵۰، السیرة النبویة، ابن هشام: ج۲ ص۱۵۲.

[۴] . تاریخ الإسلام: ج۳ ص۵۸۰، شرح نهج البلاغة، ابن ابی الحدید: ج۱۰ ص۱۰۳.

[۵] . الکامل فی التاریخ: ج۳ ص۵۸۰.

[۶] . تاریخ الیعقوبی: ج۲ ص۱۲۴.

[۷] . رجال الکشّی: ج۱ ص۳۴ ح ۱۳.

[۸] . تاریخ الإسلام: ج۳ ص۵۷۰، تنقیح المقال: ج۳ ص۳۲۲.

[۹] . تاریخ الإسلام: ج۳ ص۵۷۷.

[۱۰] . صحیح البخاری: ج۳ ص۱۰۳۵ ش۲۶۵۷، الطبقات الکبری: ج۳ ص۲۵۱.