نگرشی نو به حدیث «دفن البنات من المکرمات»

پوران میرزایی^۱

نهله غروی نایینی^۲

چکیده

پدیده جعل در روایات، آفتی است که هر پژوهش‌گر را به سؤال از صحت صدور روایت وامی‌دارد و این مسئله، هنگامی که با ابهام و یا دوربودن یک روایت از یافته‌های عقلی همراه می‌شود، بسیار پررنگ‌تر جلوه می‌نماید. اگر چه وقوع این پدیده امری انکارناشدنی است، اما همواره باید توجه داشت که اظهار نظر نهایی در باره یک روایت کاری بس دشوار و نیازمند طی مسیرهای پژوهشی و چندجانبه است که از جمله آنها می‌توان به توجه به فضای صدور روایت اشاره کرد. حدیث «دفن البنات من المکرمات» از جمله احادیثی است که بیشتر عالمان به دلیل ناهماهنگی محتوای آن با یافته‌های دینی و عقلی، به جعلی بودنش حکم کرده‌اند، این پژوهش با توجه به وقایع تاریخی و فضای صدور حدیث و نیز توجه به تفاوت مفهوم لغوی واژگان «دفن» و «وأد» در میان عرب‌زبانان، با ارائه مفهومی جدید، تبعید عقیدتی و عقلی از محتوای روایت را زدوده است.

کلیدواژه‌ها: دفن البنات، فضای صدور، حدیث مجعول.

بیان مسئله

جعل حدیث از سوی واضعان، امری مسلم در تاریخ حدیث شیعه و اهل تسنن است؛ به گونه‌ای که هیچ یک از عالمان فریقین وقوع چنین پدیده نامبارکی را انکار نمی‌کنند و همین