روایات تفاضل یونس علیه السلام و یحیی علیه السلام؛ تعارض و راهکارها۱
علی راد۲
چکیده
افضلیت حضرت محمد صلی الله علیه و آله و سلم، عصمت پیامبران و استحباب ازدواج از آموزه‌های مشهور اسلامی هستند که آیات و روایات فراوانی اصالت و اعتبار آنها را تأیید می‌‌کنند. در این میان، روایاتی با مضمون تفاضل یونس علیه السلام و یحیی علیه السلام وجود دارند که با این آموزه‌ها همسویی ندارند. پژوهه حاضر روایات اخیر را از منظر گونه‌شناسی متون، ارزیابی مصادر، تعارض با آموزه‌های اسلامی و راهکارهای رفع آن به بحث نشانده و راهکار جدیدی را در فهم و نقد آنها ارائه نموده است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که تعارض‌نمایی این روایات، ریشه در برخی پیش‌فرض‌ها، رویکرد جزئی‌نگر در تبیین مفهوم و فقدان تاریخی‌نگری در فضاشناسی صدور این روایات دارد. راهکار جدید، با تکیه بر اصل متن‌معیار، معناشناسی اجتهادی و تاریخی‌نگری، تبیینی متناسب با فضای صدور تقریبی روایات ارائه نموده و تعارض ادعایی آنها را با آموزه‌های اسلامی رفع می‌نماید.
کلیدواژ‌ه‌ها: تفاضل انبیا، تعارض در روایات، تفضیل یونس علیه السلام، تفضیل یحیی علیه السلام، رفع تعارض.
1.. این مقاله مستخرج از طرح پژوهشی «تفاضل انبیاء در رویکرد مفسران و محدثان فریقین» مصوب دانشگاه تهران (پردیس فارابی) است.
2.. استادیار دانشگاه تهران _ پردیس فارابی (ali.rad@ut.ac.ir).
