نقد و تحلیلی بر روایات منشأ پیدایش کنیه «ابو تراب»

نشریه : مطالعات قرآن و حدیث

نویسنده : پديدآورنده : سید محمدرضا فقیه ایمانی
پديدآورنده : مهدی ایزدی

چکیده :

یکی از کنیه‌های امیرالمؤمنین علی (ع)، «ابو تراب» است که مطابق روایات مربوط، آن حضرت، اول بار توسط نبی مکرّم ‏اسلام (ص) با این کنیه مورد خطاب قرار گرفت. در خصوص منشأ این کنیه، در منابع روایی و تاریخی گزارش‌های ضد و ‏نقیضی نقل گردیده است. برخی از این گزارش‌ها به شدت مقام قدسی و ملکوتی حضرت فاطمه زهرا (س) و حضرت علی ‏‏(ع) را مخدوش می‌نماید که متأسفانه برخی از این نوع گزارش‌ها در منابع روایی شیعه نیز نفوذ کرده و با آنها، با تسامح ‏برخورد شده است.‏
در این مقاله مجموع این گزارش ها مورد بررسی قرار گرفته و مشخص‌ گردید که بسیاری از این گزارش ها ساخته و پرداخته ‏جاعلان حدیث است. پس از آن، تحلیلی از علّت نقل و رواج چنین روایاتی ارائه‌ گردید. در نهایت، این مقاله به دنبال آن ‏است تا اثبات نماید که کنیه «ابو تراب» مدال افتخاری است که امیر المؤمنین علی (ع) به جهت زهد، عبادت و تقوای خود ‏از رسول خدا (ص) دریافت نمود؛ اما مخالفان آن حضرت کوشیدند تا این فضیلت را به ضد ارزش تبدیل کنند.‏