تحلیل مفهومی «لا اکراه فی الدین» و نظریه «آزادی و مسئولیت عقیده»
سال
/ شماره پیاپی
/
صفحه
چکیده :
آیه 256 سوره بقره از «عدم اکراه در دین» سخن گفته که مدلول آن مورد مناقشه مفسران است. پژوهش حاضر، به بررسی آیه با توجه به ظهور، فضای نزول، استعمالات و فهم صحابه و تابعان می‌پردازد. این مقاله پس از بررسی واژگان، اسباب نزول و روایات، نظریه «آزادی و مسئولیت عقیده» را با برداشت از آیه، مطرح می‌کند. در «لا اکراه فی الدین»، هرگونه اکراهی برای قبولاندن اعتقادات دینی، نفی و نهی شده و علت آن، روشنی عقلی مسیر «رشد» از «غیّ» و منافات اکراه با امتحان و اختیار، شمرده‌شده است. بنابراین آیه بر آزادی فکر و عقیده دلالت دارد، اما مجوزی برای فرار از مسئولیت صادر نمی‌کند؛ بلکه برعکس، همه مسئولیتِ آزادی در فکر و عقیده را متوجه انسان می‌داند.
کلیدواژه‌های مقاله :اکراه در دین، آزادی در اسلام، جهاد، غرر آیات، تفسیر موضوعی.
