بحثی در باره راه نیافتن روایت «أفضل الأعمال انتظار الفرج» در گفتمان مهدویت اهل سنت

یونس دهقانی فارسانی^۱

سیدکاظم طباطبایی ^۲

مهدی جلالی ^۳

چکیده

روایت «أفضل الأعمال انتظار الفرج» بیشتر در فضای فکری شیعه در بافت موضوع مهدی موعود _ علیه السلام _ مورد استناد قرار می‌گیرد. پرسشی که نوشتار حاضر به آن می‌پردازد، آن است که چرا با وجود ذکر پرشمار این روایت در آثار حدیثی اهل سنت و نیز باور قاطبه گروه‌های فکری آنها به موضوع مهدویت، این روایت به ادبیات مهدویت آنها راه نیافته است. در این نوشتار کوشیده‌ایم تا سه عامل را در برساختن گفتمان تفسیری این روایت در میان اهل سنت شناسایی کنیم: الف. زمینه صدور، ب. روایات تضمین کننده ترکیب اصلی روایت مورد بحث، ج. کاربردهایی که آنها در متون حدیثی سنی یافته‌اند. سپس نشان داده‌ایم که همین عوامل، فهم (خوانش) از این روایت را به گونه‌ای شکل داده‌اند که متفاوت از فهم آن در شیعه گردیده است. به این ترتیب، پیوندی میان این روایت و گفتمان مهدویت در اهل سنت ایجاد نگردیده است.

کلیدواژه‌ها: أفضل الأعمال انتظار الفرج، زمینه صدور، گفتمان مهدویت، اهل سنت.

درآمد

روایت «أفضل الأعمال انتظار الفرج»، یکی از روایاتی است که نقل‌های گوناگونی از آن در منابع مختلف روایی شیعی بازتاب یافته است. این روایت را در فضای فکری شیعه،