فرق زهد و تقوا

در اصطلاح احادیث اسلامى ، زهد به نوع خاصى از بى میلى اطلاق مى شود و آن ، بى میلى به امورى است كه راه رشد و تكامل را بر انسان مسدود مى كند و مانع شناخت حقایق مى گردد ، مانند بى میلى به ظلم .

براساس این تعریف ، تقوا و زهد از یك ریشه اند . انسان در اوج تقوا به مرتبه زهد مى رسد ، یعنى تا وقتى میل به كارهاى ناشایسته در او هست و با قدرت تقوا از آن كارها اجتناب مى كند ، متقى است ، ولى زاهد نیست . با تداوم تقوا ، انسان تدریجا به جایى مى رسد كه میل به كارهاى ناشایسته در او مى میرد . امام على علیه السلام در توصیف انسان كامل مى فرماید :  مِیتَةٌ شَهوَتُهُ[۱]یعنى هوس در او مرده است . بارى ، انسان در اوج تقوا به مرتبه زهد مى رسد . بنا بر این ، زهد بالاتر از تقوا است .

در تقوا میل به انحراف هست ، ولى انحراف نیست ، اما در زهد نه میل به انحراف هست و نه انحراف . تقوا موجب روشنایى چراغ عقل و نیز قلب است و زهد روشنایى این چراغ را تقویت مى كند و تداوم نور بصیرت را تضمین مى نماید .