روش فهم قرآن

این درس‌نامه تلاشی است برای برقراریِ ارتباط بیش‏تر و ژرف‏تر با سخن خداوند متعال.

این درس‌نامه تلاشی است برای برقراریِ ارتباط بیش‏تر و ژرف‏تر با سخن خداوند متعال. این نوشته، کوشیده تا آنچه را برای فهم قرآن لازم است، در قالب یک فرآیند و حرکتی گام به گام ارائه کند. این فرآیند در دوازده گام پیاده، و با نمونه‏های متعدّد همراه شده تا به یادگیریِ روش پیشنهادی کمک شود. بررسی این نمونه‏ها و تمرین بیش‏تر، اثری بسزا در یادسپاری و تعمیق آموخته‏های کتاب خواهد داشت. افزون بر این، نویسنده در دو درس جداگانه، به تطبیق عملیِ روش پرداخته است و کاربست آن را در فهم آیه شریف «إِيَّاكَ نَعْبُدُ وَ إِيَّاكَ نَسْتَعين» نشان داده است. در دو درس پایانی نیز، برخی آسیب‏های دامن‏گیر هر یک از مراحل فهم قرآن را برابر با شیوه ارائه شده گوشزد کرده است.

پیش از این، کتاب‏های متعدّد ناظر به مقدّمات تفسیر و نیز آموزش روش فهم قرآن و برداشت از آن، نوشته شده که می‏توانند یاری‏گر ما در فهم قرآن باشند؛ مانند: روش‏شناسی تفسیر قرآن، نوشته آقایان بابایی، عزیزی‏کیا و روحانی؛ روش تفسیر قرآن، نوشته محمود رجبی؛ روش برداشت از قرآن، نوشته علی صفایی؛ و نیز مبانی و روش مطالعه و فهم ساده قرآن، تألیف سیّد کاظم فرهنگ. آنچه در این جا آمده، برگرفته از دو کتاب تفسیر روایی جامع، و پرتوی از تفسیر اهل بیت علیهم السّلام و نیز تجربه‏های نویسنده در تدریس در مقطع کارشناسی ارشد است.

گام هایی که نویسنده برای فهم قرآن تبیین کرده است بدین قرارند:

گام نخست: قطعه‏بندی متن

گام دوم: تعیین معنای کانونی

گام سوم: واژه‏شناسی

گام چهارم: کاربردشناسی

گام پنجم: اصطلاح‌‌شناسی

گام ششم: ساختارشناسی

گام هفتم: سیاق‏‏شناسی / سیاق متنی

گام هشتم: سیاق‌‌شناسی / سیاق مقامی

گام نهم: گردآوری آیات مرتبط

گام دهم: بهره‌‌گیری از روایات

گام یازدهم: بهره‏گیری از دانش بشری