نمونه‌هايى از سنّت پيامبر خدا(ص)
در وضو، در نماز، در نماز جمعه، در غسل جمعه، در غسل عيد فطر و قربان، در غسل‌هاى ماه رمضان، در نماز باران، در دست ، شيدن به حجر الأسود و تكبير آن، در سنگ انداختن به جمره‌ها و تكبير آن، در هروله هنگام سعى، در درود فرستادن بر محمّد صلى‌الله‌عليه‌و‌آله و خاندانش، در روزه مستحبّى، در فطريّه
فصل چهارم: نمونه‌هايى از آنچه «سنّت پيامبر خدا صلّی الله علیه و آله » شمرده شده است
۴ / ۱
در وضو
امام صادق عليه‌السلام:آب در دهان و بينى چرخاندن، از سنّت‌هايى است كه پيامبر خدا صلى‌الله‌عليه‌و‌آله بنا نهاد.. المَضمَضَةُ وَالاِستِنشاقُ مِمّا سَنَّ رَسولُ اللّه‌ِ صلى‌الله‌عليه‌و‌آله تهذيب الأحكام : ج ۱ ص ۷۹ ح ۲۰۳ ، الاستبصار : ج ۱ ص ۶۷ح ۲۰۲ .
۴ / ۲
در نماز
امام رضا عليه‌السلام:بلند گفتن«بِسمِ اللَّهِ الرَّحمَنِ الرَّحِيم»در همه نمازها، سنّت است.. الإِجهارُ بِبِسمِ اللّه‌ِ الرَّحمنِ الرَّحيمِ في جَميعِ الصَّلَواتِ سُنَّةٌ (عيون أخبار الرضا عليه‌السلام : ج ۲ ص ۱۲۳ ح ۱ ، بحارالأنوار : ج ۱۰ ص ۳۵۵ ح ۱) .
الكافى
ـ به نقل از محمّد بن ابى عمير ـ:از امام صادق عليه‌السلام پرسيدم: برترين نمازهاى مستحبّى كدام اند ؟ امام عليه‌السلام فرمود: «آنچه نماز[هاى شبانه‌روز] را به پنجاه [ركعت]مى‌رساند [يعنى نافله‌هاى شبانه‌روز]».. سَأَلتُ أبا عَبدِاللّه‌ِ عليه‌السلام عَن أفضَلِ ما جَرَت بِهِ السُّنَّةُ مِنَ الصَّلاةِ ، فَقالَ : تَمامُ الخَمسينَ الكافي : ج ۳ ص ۴۴۳ ح ۴ ،تهذيب الأحكام : ج ۲ ص ۵ ح ۶ .
امام صادق عليه‌السلام:بر شما باد به نماز شب كه آن، سنّت پيامبرتان است.. عَلَيكُم بِصَلاةِ اللَّيلِ فَإِنَّها سُنَّةُ نَبِيِّكُم (تهذيب الأحكام : ج ۲ ص ۱۲۰ ح ۴۵۳ ، كتاب من لا يحضره الفقيه : ج ۱ص ۴۷۲ ح ۱۳۶۳) .
۴ / ۳
در نماز جمعه
امام على عليه‌السلام:از سنّت است كه امام [جمعه] چون از منبر بالا رفت و رو به روى مردم قرار گرفت، سلام كند.. مِنَ السُّنَّةِ إذا صَعِدَ الإِمامُ المِنبَرَ أن يُسَلِّمَ إذَا استَقبَلَ النّاسَ تهذيب الأحكام : ج ۳ ص ۲۴۴ ح ۶۶۲ ، وسائلالشيعة : ج ۵ ص ۴۳ ح ۹۵۴۸ .
امام زين العابدين عليه‌السلام:قنوت در [نماز] جمعه، سنّت است.. القُنوتُ فِي الجُمُعَةِ سُنَّةٌ الجعفريّات : ص ۴۳ .
امام باقر عليه‌السلام:حمد و سوره را در نماز جمعه بلند قرائت كنيد كه آن سنّت است.. اِجهَروا بِالقِراءَةِ في صَلاةِ الجُمُعَةِ فَإِنَّها سُنَّةٌ الجعفريّات : ص ۴۳ ، مستدرك الوسائل : ج ۴ ص ۲۲۴ ح ۴۵۵۲ .
امام باقر عليه‌السلام:سوره جمعه و منافقون را قرائت كن كه قرائت آن در روز جمعه در نماز صبح و ظهر و عصر، سنّت است.. اِقرَأ سورَةَ الجُمُعَةِ وَالمُنافِقينَ ، فَإِنَّ قِراءَتَهُما سُنَّةٌ في يَومِ الجُمُعَةِ ؛ فِي الغَداةِ وَالظُّهرِ وَالعَصرِ علل الشرائع :ص ۳۵۶ ح ۱ ، بحار الأنوار : ج ۸۵ ص ۲۹ ح ۱۷ .
۴ / ۴
در غسل جمعه
پيامبر خدا صلى‌الله‌عليه‌و‌آله:غسل روز جمعه، سنّت است.. الغُسلُ يَومَ الجُمُعَةِ سُنَّةٌ (المعجم الكبير : ج ۱۰ ص ۲۱۲ ح ۱۰۵۰۱ ، المصنّف لعبد الرزّاق : ج ۳ ص ۲۰۰ح ۵۳۱۶) .
امام باقر عليه‌السلام:غسل روز جمعه را وا مگذار كه آن سنّت است.. لا تَدَعِ الغُسلَ يَومَ الجُمُعَةِ فَإِنَّهُ سُنَّةٌ الكافي : ج ۳ ص ۴۱۷ ح ۴ ، جمال الاُسبوع : ص ۲۲۴ .
۴ / ۵
در غسل عيد فطر و قربان
امام صادق عليه‌السلام:غسل روز عيد فطر و غسل روز عيد قربان، سنّتى است كه دوست ندارم آن را ترك كنم.. غُسلُ يَومِ الفِطرِ وغُسلُ يَومِ الأَضحى سُنَّةٌ لا اُحِبُّ تَركَها الكافي : ج ۳ ص ۴۰ ح ۲ ، تهذيب الأحكام : ج ۱ص ۱۰۴ ح ۲۷۰ .
۴ / ۶
در غسل‌هاى ماه رمضان
امام صادق عليه‌السلام:غسل نخستين شب ماه رمضان، مستحب است، و غسل شب بيست و يكم و غسل شب بيست و سوم، سنّت اند. آنها را ترك نكن كه اميد مى‌رود شب قدر در يكى از اين دو شب باشد.. غُسلُ أوَّلِ لَيلَةٍ مِن شَهرِ رَمَضانَ يُستَحَبُّ ، وغُسلُ لَيلَةِ إحدى وعِشرينَ وغُسلُ لَيلَةِ ثَلاثٍ وعِشرينَ سُنَّةٌ ؛ لاتَترُكها فَإِنَّهُ يُرجى في إحداهُنَّ لَيلَةُ القَدرِ الكافي : ج ۳ ص ۴۰ ح ۲ ، تهذيب الأحكام : ج ۱ ص ۱۰۴ ح ۲۷۰ .
۴ / ۷
در نماز باران
امام على عليه‌السلام:سنّت در نماز باران، بر اين جارى شده كه امام بِايستد و دو ركعت نماز بخواند. آن گاه دستش را بگشايد و دعا كند.. مَضَتِ السُّنَّةُ فِي الاِستِسقاءِ أن يَقومَ الإِمامُ فَيُصَلِّيَ رَكعَتَينِ ، ثُمَّ يَبسُطَ يَدَهُ وَليَدعُ النوادر للراوندي : ص ۱۶۲ح ۲۴۳ ، الجعفريّات : ص ۲۲۷ .
امام على عليه‌السلام:سنّت بر اين جارى شده كه نماز باران را جز در صحراها نخوانند ؛ جايى كه مردم به آسمان مى‌نگرند. نماز باران در مساجد خوانده نمى‌شود جز در مكّه.. مَضَتِ السُّنَّةُ أنَّهُ لا يُستَسقى إلاّ بِالبَراري حَيثُ يَنظُرُ النّاسُ إلَى السَّماءِ ، ولا يُستَسقى فِي المَساجِدِ إلاّ بِمَكَّةَتهذيب الأحكام : ج ۳ ص ۱۵۰ ح ۳۲۵ ، قرب الإسناد : ص ۱۳۷ ح ۴۸۱ .
۴ / ۸
در دست كشيدن به حجر الأسود و تكبير آن
الكافىـ به نقل از معاوية بن عمّار ـ:از امام صادق عليه‌السلام در باره مردى پرسيدم كه حج گزارده و به حجر الأسود دست نسوده است. فرمود: «آن، از سنّت است [و واجب نيست]. پس اگر نتوانست، خداوند، عذر را پذيراتر است».. سَأَلتُ أبا عَبدِاللّه‌ِ عليه‌السلام عَن رَجُلٍ حَجَّ ولَم يَستَلِمِ الحَجَرَ ، فَقالَ : هُوَ مِنَ السُّنَّةِ ، فَإِن لَم يَقدِر فَاللّه‌ُ أولى بِالعُذرِالكافي : ج ۴ ص ۴۰۵ ح ۴ ، تهذيب الأحكام : ج ۵ ص ۱۰۳ ح ۳۳۴ .
۴ / ۹
در سنگ انداختن به جمره‌ها و تكبير آن
امام صادق عليه‌السلام:علّت سنگ انداختن به جمره‌ها آن است كه ابراهيم عليه‌السلام ابليس را در آن جاها ديد و جبرئيل به او فرمان داد كه هفت سنگ‌ريزه به او بيندازد و با هر سنگ‌ريزه تكبير بگويد، و او چنين كرد و سنّت بر آن جارى شد.. إنَّ عِلَّةَ رَميِالجَمَراتِ أنَّ إبراهيمَ عليه‌السلام تَراءى لَهُ إبليسُ عِندَها ، فَأَمَرَهُ جِبرائيلُ بِرَميِهِ بِسَبعِ حَصَياتٍ ، وأن يُكَبِّرَمَعَ كُلِّ حَصاةٍ ، فَفَعَلَ وجَرَت بِذلِكَ السُّنَّةُ كنز الفوائد : ج ۲ ص ۸۲ ، علل الشرائع : ص ۴۳۷ ح ۱ .
الكافى
ـ به نقل از يعقوب بن شعيب ـ:از امام صادق عليه‌السلام در باره جمره‌ها پرسيدم. فرمود: «كنار دو جمره[ى اوّل و ميانى] بِايست ؛ ولى كنار جمره عَقَبه (جمره انتهايى) نايست». گفتم: اين، از سنّت است ؟ فرمود: «آرى». گفتم: هنگامى كه [سنگ] پرتاب مى‌كنم، چه بگويم ؟ فرمود: «با هر سنگ‌ريزه، تكبير بگو».. سَأَلتُ أبا عَبدِ اللّه‌ِ عليه‌السلام عَنِ الجِمارِ ، فَقالَ : قُم عِندَ الجَمرَتَينِ ولا تَقُم عِندَ جَمرَةِ العَقَبَةِ . قُلتُ : هذا مِنَ السُّنَّةِ ؟ قالَ :نَعَم . قُلتُ : ما أقولُ إذا رَمَيتُ ؟ فَقالَ : كَبِّر مَعَ كُلِّ حَصاةٍ الكافي : ج ۴ ص ۴۸۱ ح ۲ ، تهذيب الأحكام : ج ۵ ص ۲۶۱ ح ۸۸۹ .
۴ / ۱۰
در هروله هنگام سعى
امام صادق عليه‌السلام:سعى صفا و مروه [واجب] گشت؛ چون ابليس [در آن جا] پيش ابراهيم عليه‌السلام آشكار شد و جبرئيل به او فرمان داد كه در پى او [هروله‌كنان] بدود و ابليس از نزد ابراهيم عليه‌السلام گريخت و سنّت بر آن دويدن، جارى شد.. صارَ السَّعيُ بَينَ الصَّفا والمَروَةِ لِأَنَّ إبراهيمَ عليه‌السلام عَرَضَ لَهُ إبليسُ ، فَأَمَرَهُ جَبرَئيلُ عليه‌السلام ، فَشَدَّ عَلَيهِ فَهَرَبَ مِنهُ ،فَجَرَت بِهِ السُّنَّةُ ـ يَعني بِالهَروَلَةِ ـ علل الشرائع : ص ۴۳۲ ح ۱ .
۴ / ۱۱
در درود فرستادن بر محمّد(ص) و خاندانش
امام صادق عليه‌السلام:از سنّت است كه هر روز جمعه، هزار بار و روزهاى ديگر صد بار بر محمّد صلى‌الله‌عليه‌و‌آله و خاندانش درود فرستى.. إنَّ مِنَ السُّنَّةِ أن تُصَلِّيَ عَلى مُحَمَّدٍ وعَلى أهلِ بَيتِهِ في كُلِّ يَومِ جُمُعَةٍ ألفَ مَرَّةٍ ، وفي سائِرِ الأَيّامِ مِئةَ مَرَّةٍ الكافي :ج ۳ ص ۴۱۶ ح ۱۳ ، تهذيب الأحكام : ج ۳ ص ۴ ح ۹ .
۴ / ۱۲
در روزه مستحبّى
امام صادق عليه‌السلام:پيامبر خدا صلى‌الله‌عليه‌و‌آله شعبان را روزه گرفت و آن را به ماه رمضان متّصل كرد و [سپس] سه روز از هر ماه، [يعنى] دو پنجشنبه[ى اوّل و آخر ماه] و چهارشنبه ميان آن دو را روزه گرفت. اين، شيوه پيامبر صلى‌الله‌عليه‌و‌آله در روزه تا پايان عمرش بود و آن، كامل كننده روزه ماه رمضان است.. صامَ رَسولُ اللّه‌ِ صلى‌الله‌عليه‌و‌آله شَعبانَ ووَصَلَهُ بِشَهرِ رَمَضانَ ، وصامَ ثَلاثَةَ أيّامٍ في كُلِّ شَهرٍ : أربِعاءَ بَينَ خَميسَينِ ، فَذلِكَ سُنَّةُرَسولِ اللّه‌ِ صلى‌الله‌عليه‌و‌آله الَّتي مَضى عَلَيها ، وهِيَ تَمامٌ لِصَومِ شَهرِ رَمَضانَ الاُصول الستّة عشر : ص ۱۲۶ ح ۱۸ ، مستدرك الوسائل : ج ۷ ص ۵۱۴ ح ۸۷۸۳ .
الكافى
ـ به نقل از زراره ـ:از امام صادق عليه‌السلام در باره برترين شيوه گرفتن روزه مستحبّى كهسنّت بر آن جارى است، پرسيدم. فرمود: «سه روز در هر ماه: اوّلين پنجشنبه هر ماه و چهارشنبه در ميانه ماه و آخرين پنجشنبه هر ماه». به امام عليه‌السلام گفتم: اين، همه روزه[ى مستحبّى]اى است كه سنّت بر آن جارى است ؟ فرمود: «آرى».. سَأَلتُ أبا عَبدِاللّه‌ِ عليه‌السلام عَن أفضَلِ ما جَرَت بِهِ السُّنَّةُ فِي التَّطَوُّعِ مِنَ الصَّومِ ، فَقالَ : ثَلاثَةُ أيّامٍ في كُلِّ شَهرٍ : الخَميسُفي أوَّلِ الشَّهرِ ، وَالأَربِعاءُ في وَسَطِ الشَّهرِ ، وَالخَميسُ في آخِرِ الشَّهرِ .
قالَ : قُلتُ لَهُ : هذا جَميعُ ما جَرَت بِهِ السُّنَّةُ فِي الصَّومِ ؟ فَقالَ : نَعَم الكافي : ج ۴ ص ۹۳ ح ۹ ، كتاب من لا يحضره الفقيه : ج ۲ ص ۸۴ ح ۱۷۹۶ .
۴ / ۱۳
در فطريّه
امام على عليه‌السلام:بيرون كشيدن فطريّه [از مال] پيش از افطار، از سنّت است.. إخراجُ صَدَقَةِ الفِطرِ قَبلَ الفِطرِ ، مِنَ السُّنَّةِ دعائم الإسلام : ج ۱ ص ۲۶۷ ، بحار الأنوار : ج ۹۶ ص ۱۱۰ ح ۱۶ .
۴ / ۱۴
در ازدواج و آميزش
امام على عليه‌السلام:ازدواج كنيد كه پيامبر خدا صلى‌الله‌عليه‌و‌آله فرمود: «هر كه دوست دارد از سنّت من پيروى كند، [بداند كه]ازدواج كردن، از سنّت من است».. تَزَوَّجوا ، فَإِنَّ رَسولَ اللّه‌ِ صلى‌الله‌عليه‌و‌آله قالَ : مَن أحَبَّ أن يَتَّبِعَ سُنَّتي فَإِنَّ مِن سُنَّتِيَ التَّزويجَ الكافي : ج ۵ ص ۳۲۹ ح ۵ ،الخصال : ص ۶۱۴ ح ۱۰ .
امام رضا عليه‌السلام:ازدواج كردن در شب، از سنّت است ؛ زيرا خداوند، شب را براى آرامش قرار داده و زنان، همان مايه آرامش اند.. مِنَ السُّنَّةِ التَّزويجُ بِاللَّيلِ ؛ لِأَنَّ اللّه‌َ جَعَلَ اللَّيلَ سَكَنا ، وَالنِّساءُ إنَّما هُنَّ سَكَنٌ الكافي : ج ۵ ص ۳۶۶ ح ۱ ، تهذيبالأحكام : ج ۷ ص ۴۱۸ ح ۱۶۷۵ .
امام رضا عليه‌السلام:غذا دادن هنگام ازدواج، از سنّت است.. مِنَ السُّنَّةِ إطعامُ الطَّعامِ عِندَ التَّزويجِ تحف العقول : ص ۴۴۵ ، تفسير العيّاشي : ج ۲ ص ۱۱۱ ح ۶۷ .
پيامبر خدا صلى‌الله‌عليه‌و‌آله:هر لَهوى باطل است، مگر در سه چيز: تيراندازى، اسب‌دوانى و ملاعبه با همسرت، كه از سنّت است.. كُلُّ لَهوٍ باطِلٌ ، إلاّ ما كانَ مِن ثَلاثَةٍ : رَميِكَ عَن قَوسِكَ ، وتَأديبِكَ فَرَسَكَ ، ومُلاعَبَتِكَ أهلَكَ ؛ فَإِنَّهُ مِنَ السُّنَّةِالجعفريّات : ص ۲۶۵ ، النوادر للراوندي : ص ۱۹۶ ح ۳۶۳ .
۴ / ۱۵
در مَهريّه
امام على عليه‌السلام:سنّت محمّدى در مَهر، پانصد درهم است.. السُّنَّةُ المُحَمَّدِيَّةُ فِي الصَّداقِ خَمسُمِئَةِ دِرهَمٍ (كتاب من لا يحضره الفقيه : ج ۳ ص ۳۹۹ ح ۴۴۰۱ ، تهذيبالأحكام : ج ۷ ص ۳۶۱ ح ۱۴۶۴) .
۴ / ۱۶
در نوزاد
امام صادق عليه‌السلام:هفت كار در تولّد پسر بچّه، از سنّت است: نخست: نام‌گذارى، دوم: تراشيدن سرش، سوم: صدقه دادن نقره به وزن مويش و اگر مى‌تواند طلا، چهارم: عقيقه كردن براى او، پنجم: سرش را با زعفران آغشته كند، ششم: پاكيزه كردنش با ختنه، هفتم: خوراندن از عقيقه‌اش به همسايگان.. سَبعُ خِصالٍ فِي الصَّبِيِّ إذا وُلِدَ مِنَ السُّنَّةِ ، اُولاهُنَّ : يُسَمّى ، وَالثّانِيَةُ : يُحلَقُ رَأسُهُ ، وَالثّالِثَةُ : يُتَصَدَّقُ بِوَزنِ شَعرِهِوَرِقا أو ذَهَبا إن قُدِرَ عَلَيهِ ، وَالرّابِعَةُ : يُعَقُّ عَنهُ ، وَالخامِسَةُ : يُلَطَّخُ رَأسُهُ بِالزَّعفَرانِ ، وَالسّادِسَةُ : يُطَهَّرُ بِالخِتانِ ، وَالسّابِعَةُ : يُطعَمُ الجيرانُ مِن عَقيقَتِهِ مكارم الأخلاق : ج ۱ ص ۴۸۷ ح ۱۶۸۸ ، بحار الأنوار : ج ۱۰۴ ص ۱۲۲ ح ۶۴ .
امام صادق عليه‌السلام:ختنه كردن پسر، از سنّت است؛ ولى ختنه دختران، از سنّت نيست.. خِتانُ الغُلامِ مِنَ السُّنَّةِ ، وخَفضُ الجَواري لَيسَ مِنَ السُّنَّةِ الكافي : ج ۶ ص ۳۷ ح ۲ ، وسائل الشيعة : ج ۱۵ص ۱۶۷ ح ۲۷۵۳۱ .
۴ / ۱۷
در مسواك زدن
پيامبر خدا صلى‌الله‌عليه‌و‌آله:اى على ! مسواك زدن، از سنّت است.. يا عَلِيُّ ، السِّواكُ مِنَ السُّنَّةِ . . . (الخصال : ص ۴۸۱ ح ۵۴ ، كتاب من لايحضره الفقيه : ج ۴ ص ۳۶۵ ح ۵۷۶۲) .
امام على عليه‌السلام:مسواك زدن، از كارهاى مورد رضايت خدا، سنّت پيامبر صلى‌الله‌عليه‌و‌آله و خوش‌بو كننده دهان است.. السِّواكُ مِن مَرضاةِ اللّه‌ِ عز و جل ، وسُنَّةُ النَّبِيِّ صلى‌الله‌عليه‌و‌آله ، ومَطيَبَةٌ لِلفَمِ الخصال : ص ۶۱۱ ح ۱۰ ، مكارم الأخلاق : ج ۱ص ۱۱۹ ح ۲۸۵ .
۴ / ۱۸
در احترام به مهمان
پيامبر خدا صلى‌الله‌عليه‌و‌آله:از سنّت است كه انسان، مهمانش را تا درِ خانه بدرقه كند.. إنَّ مِنَ السُّنَّةِ أن يَخرُجَ الرَّجُلُ مَعَ ضَيفِهِ إلى بابِ الدّارِ سنن ابن ماجة : ج ۲ ص ۱۱۱۴ ح ۳۳۵۸ ، مسند الشهاب :ج ۲ ص ۱۸۵ ح ۱۱۴۹ .
۴ / ۱۹
در استفاده از بوى خوش
پيامبر خدا صلى‌الله‌عليه‌و‌آلهـ خطاب به على عليه‌السلام ـ:اى على! در هر جمعه، بوى خوش به كار ببر، كه آن از سنّت من است و تا هر گاه كه بويش از تو استشمام گردد، حسنه‌اش برايت نوشته مى‌شود.. يا عَلِيُّ ، عَلَيكَ بِالطّيبِ في كُلِّ جُمُعَةٍ ، فَإِنَّهُ مِن سُنَّتي ، وتُكتَبُ لَكَ حَسَناتُهُ مادامَ يوجَدُ مِنكَ رائِحَتُهُ مكارمالأخلاق : ج ۱ ص ۱۰۴ ح ۲۱۱ .
امام على عليه‌السلام:بوى خوش به موهاى زير و روى لب زدن، تكريم فرشتگانِ نويسنده اعمال و از سنّت است.. الطّيبُ فِي الشّارِبِ كَرامَةٌ لِلكاتِبينِ ، وهُوَ مِنَ السُّنَّةِ تحف العقول : ص ۱۰۰ .
۴ / ۲۰
در روغن زدن و رنگ كردن مو
پيامبر خدا صلى‌الله‌عليه‌و‌آلهـ خطاب به حسين عليه‌السلام ـ:يك روز در ميان، روغن بزن تا مانند سنّت پيامبرت رفتار كرده باشى.. ... اِدَّهِن غِبّا ، تَتَشَبَّه بِسُنَّةِ نَبِيِّكَ دعائم الإسلام : ج ۲ ص ۱۶۴ ح ۵۹۱ .
امام صادق عليه‌السلام:رنگ كردن موى سر و ريش، از سنّت است.. خِضابُ الرَّأسِ وَاللِّحيَةِ مِنَ السُّنَّةِ (مكارم الأخلاق : ج ۱ ص ۱۸۸ ح ۵۵۴ ، بحار الأنوار : ج ۷۶ ص ۱۰۲ ح ۹) .
۴ / ۲۱
در موى بالاى لب (سبيل)
پيامبر خدا صلى‌الله‌عليه‌و‌آله:از سنّت است كه از سبيل برگيريد تا آن كه به كناره لب برسد [و از آن فراتر نرود].. إنَّ مِنَ السُّنَّةِ أن تَأخُذَ مِنَ الشّارِبِ حَتّى يَبلُغَ الإِطارَ الكافي : ج ۶ ص ۴۸۷ ح ۶ ، بحار الأنوار : ج ۷۶ ص ۱۱۲ح ۱۴ .
امام على عليه‌السلام:كوتاه كردن سبيل، از نظافت و سنّت است.. أخذُ الشّارِبِ مِنَ النَّظافَةِ ، وهُوَ مِنَ السُّنَّةِ تحف العقول : ص ۱۰۰ .
۴ / ۲۲
در موى زير بغل
امام على عليه‌السلام:كندن موى زير بغل، بوى ناخوشايند را دور مى‌كند و آن، پاكيزه كننده است و سنّتى است از آنچه پيامبر پاكيزه، ابو القاسم ـ كه بر او و خاندانش درود باد ـ به آن فرمان داده است.. نَتفُ الإِبطِ يَنفِي الرّائِحَةَ المَكروهَةَ ، وهُوَ طَهورٌ وسُنَّةٌ مِمّا أمَرَ بِهِ الطَّيِّبُ [أبُو القاسِمِ] عَلَيهِ وآلِهِ السَّلامُ (كتاب منلا يحضره الفقيه : ج ۱ ص ۱۲۰ ح ۲۶۴ ، مكارم الأخلاق : ج ۱ ص ۱۴۰ ح ۳۵۹) .
۴ / ۲۳
در كفن كردن
الكافىـ به نقل از زراره و محمّد بن مسلم ـ:به امام باقر عليه‌السلام گفتيم: عمامه براى مرده، جزء كفن است ؟ فرمود: «نه. كفن واجب، سه جامه است و دست كم، جامه‌اى كامل. در فقه شيعه ، كفن ، دست كم، سه جامه است. از اين رو ، اين نسخه صحيح نيست و يا حمل بر تقيّه مى‌شود ، همان گونه كه برخى شارحان و فقيهان گفته‌اند . گفتنى است برخى نسخه‌ها ، عبارت «جامه‌اى كامل» را ندارند كه صحيح مى‌نمايد . مكه همه پيكرش را بپوشاند، و هر چه بيشتر از سه جامه باشد، تا پنج جامه، سنّت (مستحب) است و بيش از پنج جامه، بدعت است و عمامه سنّت است». و فرمود: «پيامبر صلى‌الله‌عليه‌و‌آله دستور داد كه عمامه برايش ببندند و بر سر پيكر پيامبر صلى‌الله‌عليه‌و‌آله عمامه نهادند» و هنگامى كه ابو عبيده حذّاء در گذشت، ما در مدينه بوديم كه بزرگ راستگو. مقصود، امام صادق عليه‌السلام است و اين تعبير ، احتمال تقيّه‌اى بودن حديث را تقويت مى‌كند . ميك دينار برايمان فرستاد و به ما فرمان داد كه براى او حنوط. حنوط ، مادّه خوش‌بويى است كه به كفن يا اجساد مردگان مى‌زنند .و عمامه بخريم و خريديم.. قُلنا لِأَبي جَعفَرٍ عليه‌السلام : العِمامَةُ لِلمَيِّتِ مِنَ الكَفَنِ ؟ قالَ : لا ، إنَّمَا الكَفَنُ المَفروضُ ثَلاثَةُ أثوابٍ وثَوبٌ تامٌّ لا أقَلَّمِنهُ يُواري جَسَدَهُ كُلَّهُ ، فَما زادَ فَهُوَ سُنَّةٌ إلى أن يَبلُغَ خَمسَةَ أثوابٍ ، فَما زادَ فَهُوَ مُبتَدَعٌ ، وَالعِمامَةُ سُنَّةٌ .
وقالَ : أمَرَ النَّبِيُّ صلى‌الله‌عليه‌و‌آله بِالعِمامَةِ ، وعُمِّمَ النَّبِيُّ صلى‌الله‌عليه‌و‌آله ، وبَعَثَ إلَينَا الشَّيخُ الصّادِقُ عليه‌السلامونَحنُ بِالمَدينَةِ لَمّا ماتَ أبو عُبَيدَةَ الحَذّاءُ بِدينارٍ ، وأَمَرَنا أن نَشتَرِيَ لَه حَنوطا وعِمامَةً ، فَفَعَلنا الكافي : ج ۳ ص ۱۴۴ ح ۵ ، تهذيب الأحكام : ج ۲۱ ص ۲۹۲ ح ۸۵۴ .
۴ / ۲۴
در مردگان
دعائم الإسلام:از على عليه‌السلام نقل شده كه اجازه داد جنازه را روى مركب حمل كنند. اين براى وقتى است كه كسى يافت نشود كه آن را حمل كند و يا عذرى هست ؛ امّا سنّت و نيز آنچه بهآن امر شده، آن است كه مردان آن را حمل كنند.. وعَنهُ [عَلِيٍّ عليه‌السلام] أنَّهُ رَخَّصَ في حَملِ الجَنازَةِ عَلَى الدّابَّةِ ، هذا إذا لَم يوجَد مَن يَحمِلُها ، أو كانَ عُذرٌ ، فَأَمَّا السُّنَّةُوَالَّذي يُؤمَرُ بِهِ أن يَحمِلَهَا الرِّجالُ دعائم الإسلام : ج ۱ ص ۲۳۳ ، بحار الأنوار : ج ۸۱ ص ۲۸۳ ح ۴۰ .
امام صادق عليه‌السلام:سنّت در آب پاشيدن به روى قبر، آن است كه رو به قبله بِايستد و از سر، آغاز كند و تا پايين پا برود. آن گاه از سمت ديگر، قبر را دور بزند و سپس به وسط قبر آب بپاشد. سنّت در آب پاشيدن، چنين است.. السُّنَّةُ في رَشِّ الماءِ عَلَى القَبرِ أن يَستَقبِلَ القِبلَةَ ، ويَبدَأَ مِن عِندِ الرَّأسِ إلى عِندِ الرِّجلِ ، ثُمَّ يَدورَ عَلَى القَبرِ مِنَالجانِبِ الآخَرِ ، ثُمَّ يَرُشَّ عَلى وَسَطِ القَبرِ ، فَكَذلِكَ السُّنَّةُ فيهِ تهذيب الأحكام : ج ۱ ص ۳۲۰ ح ۹۳۱ ، الدعوات : ص ۲۶۹ ح ۷۶۸ .
۴ / ۲۵
در رويارويى با مصيبت‌ديده
امام صادق عليه‌السلام:غذا خوردن نزد مصيبت‌زدگان، از كارهاى جاهلى است. سنّت، در فرستادن غذا براى آنان است، همان گونه كه پيامبر صلى‌الله‌عليه‌و‌آله هنگامى كه خبر مرگ جعفر بن ابى طالب را شنيد، دستور داد براى خاندان او غذا ببرند.. الأَكلُ عِندَ أهلِ المُصيبَةِ مِن عَمَلِ أهلِ الجاهِلِيَّةِ ، وَالسُّنَّةُ البَعثُ إلَيهِم بِالطَّعامِ ، كَما أمَرَ بِهِ النَّبِيُّ صلى‌الله‌عليه‌و‌آلهفي آلِ جَعفَرِبنِ أبي طالِبٍ عليه‌السلام لَمّا جاءَ نَعيُهُ كتاب من لايحضره الفقيه : ج ۱ ص ۱۸۲ ح ۵۴۸ ، وسائل الشيعة : ج ۲ ص ۸۸۹ ح ۳۵۰۲ .
امام صادق عليه‌السلام:هنگامى كه جعفر بن ابى طالب كشته شد، پيامبر خدا صلى‌الله‌عليه‌و‌آله به فاطمه عليهاالسلامفرمان داد كه تا سه روز براى اسماء بنت عميس [همسر جعفر] غذا تهيّه كند و با زن‌ها پيش او برود و سه روز نزد او بماند. چنين شد كه تهيّه غذا تا سه روز براى صاحبان عزا سنّت شد.. لَمّا قُتِلَ جَعفَرُ بنُ أبي طالِبٍ عليه‌السلام أمَرَ رَسولُ اللّه‌ِ صلى‌الله‌عليه‌و‌آله فاطِمَةَ عليهاالسلام أن تَتَّخِذَ طَعاما لِأَسماءَ بِنتِ عُمَيسٍ ثَلاثَةَ أيّامٍ ،وتَأتِيَها ونِساءَها فَتُقيمَ عِندَها ثَلاثَةَ أيّامٍ ، فَجَرَت بِذلِكَ السُّنَّةُ أن يُصنَعَ لِأَهلِ المُصيبَةِ طَعامٌ ثَلاثا الكافي : ج ۳ ص ۲۱۷ ح ۱ ، المحاسن : ج ۲ ص ۱۹۳ ح ۱۵۶۰ .
