عبدالله بن عمر(م 73 یا 74 ق)

پیامبر(ص) در غزوه بدر به جهت کمی سن اجازه شرکت در جنگ به او نداد.[۱] در مدینه از اندک کسانی بود که با امام علی(ع) بیعت نکرد[۲] و آن را به هنگامی وا گذاشت که همه مسلمانان، بیعت کنند.[۳] از مخالفان عزیمت امام حسین(ع) به سوی کوفه بود و آن را نقض جماعت و یکپارچگی مسلمانان می دانست و سه بار در دیدار با ایشان کوشید مانع از این کار شود.[۴] وی با خلع یزید به دست مردم مدینه نیز موافق نبود.[۵] او در سال ۷۳ یا ۷۴ ق در مکّه درگذشت.[۶]

مکانت حدیثی

یکی از شش صحابه ای است که بیشترین روایت را از پیامبر خدا(ص) نقل کرده اند.[۷] وی از کسانی چون ابوبکر، عمر، عثمان، ابوذر، مُعاذ بن جبل، رافع بن خدیج، ابو هُرَیره، زید بن ثابت، ابن مسعود و عایشه، حدیث شنیده است.[۸] عبد اللّٰه بن عبّاس، جابر بن عبد اللّٰه و بسیاری از تابعیان بزرگ، مانند حسن بصری و ابن شهاب زهری[۹] و عبد اللّٰه بن دینار، سعید بن مسیب، سعید بن جبیر، طاووس، مجاهد و عکرمه، از وی روایت کرده اند.[۱۰] در منابع اهل سنّت، پارسایی و عبادتش را ستوده [۱۱] و او را از فقها به شمار آورده اند.[۱۲]

آثار و احادیث

در مسند شافعی، ۲ هزار و ۶۳۰ حدیث و در صحیحین، ۱۶۸ حدیث به صورت مشترک و در صحیح البخاری، ۸۱ و در صحیح مسلم، ۳۱ حدیث به صورت انفرادی از ابن عمر، نقل شده است.[۱۳] ابن حنبل نیز در مسند خود ۲ هزار و ۳۸ روایت در موضوعات فقهی، تفسیری، اخلاقی، فتن و... از او گزارش کرده است.[۱۴] همچنین وی راوی «حدیث غدیر»، احادیثی در خلافت و فضیلت امام علی(ع)، «حدیث ثقلین»، احادیثی در فضیلت مسجدالحرام، مسجدالنبی(ص) و مسجد الأقصی است.[۱۵]

[۱] . تاریخ الطبری: ج۲ ص۴۷۷.

[۲] . الإمامة و السیاسة: ج۱ ص۷۲ – ۷۳، مروج الذهب: ج۲ ص۳۶۱ و ج۳ ص۲۴.

[۳] . الإیضاح: ص۷۱-۷۵، الکنی و الألقاب: ج۱ ص۳۶۳.

[۴] . أنساب الأشراف: ج۳ ص۳۷۴، الفتوح: ج۵ ص۲۵.

[۵] . البدایة و النهایة: ج۸ ص۲۱۶، ۲۱۸ و ۲۳۲.

[۶] . الاستیعاب: ج۳ ص۸۲، تاریخ دمشق: ج۳۱ ص۲۰۴.

[۷] . تهذیب الأسماء: ج۱ ص۲۸۰.

[۸] . الإصابة: ج۴ ص۱۵۶-۱۵۷، سیر أعلام النبلاء: ج۳ ص۲۰۴.

[۹] . تاریخ مدینة دمشق: ج۳۱ ص۷۹ ش۳۴۱۹. نیز، ر.ک: سیر أعلام النبلاء: ج۳ ص۲۰۴-۲۰۸، الإصابة: ج۴ ص۱۵۶.

[۱۰] . تاریخ دمشق: ج۳۱ ص۷۹-۸۰ ش۳۴۱۹.

[۱۱] . الطبقات الکبری: ج۴ ص۱۴۷.

[۱۲] . تاریخ الیعقوبی: ج۲ ص۱۷۷، الاستیعاب: ج۳ ص۸۱.

[۱۳] . سیر أعلام النبلاء: ج۳ ص۲۳۸.

[۱۴] . مسند ابن حنبل: ج۲ ص۱۹۹ ـ ۵۴۹.

[۱۵] . صحیح مسلم: ج۲ ص۱۰۱۳، سنن ابن ماجة: ج۱ ص۴۵۲، سبل الهدی والرشاد: ج۱۲ ص۳۵۲.