احمد بن اسحاق اشعری قمّی(زنده در 260 ق)

راوی، وکیل و از خواصّ امام عسکری(ع) در شهر قم در قرن سوم است. مصاحبت امام جواد، امام هادی و امام عسکری(ع) را دارد[۱] و امام زمان(ع) را ملاقات کرده است.[۲] مسجد امام حسن عسکری(ع) در شهر قم، منسوب به اوست. او پس از شهادت امام عسکری(ع) در سال ۲۶۰ ق زنده بود و درخواستی با نامه از امام زمان(ع) داشت که حضرت در پاسخ، خبر رحلت او را همراه با پیراهنی برای او فرستاد. وی در منطقه حلوان (سر پل ذهاب) درگذشت و در آنجا مدفون شد.[۳]

مکانت حدیثی

وی از محدّثانی همانند زکریا بن آدم، ابو هاشم جعفری، عبد اللّٰه بن مَیمون، یاسر خادم و دیگران، حدیث شنیده و راویانی چون احمد بن ادریس اشعری، احمد بن علی بن ابراهیم و حسین بن محمّد بن عامر، از وی اخذ حدیث و نقل روایت کرده اند.[۴] رجالیان، در توثیق و توصیف او گفته اند: وی، شیخ و مورد اعتماد و رافد قمیان و وکیل ائمّه(ع) و از سفرای مورد اعتماد ایشان بوده است.[۵]

احادیث و آثار

برای دیدار با امامان(ع)، سفرهایی به سامرّا داشته و مسائل گوناگونی را در حوزه های مختلف دینی، از ایشان پرسیده است. مکاتبات ایشان با امام عسکری(ع)، در منابع روایی آمده است.[۶] نام وی در کتب اربعه، در ۸۵ سند در موضوعات گوناگون عقاید، فقه و اخلاق واقع شده است. فهرست نگاران، سه اثر از او را به ثبت رسانده اند: علل الصوم الکبیر؛ علل الصلاة و مسائل الرجال لأبی الحسن الثالث(ع) که او جمع کرد.[۷]

[۱] . رجال الطوسی: ص۳۷۳ ش۵۵۲۶ و ص۳۸۳ ش۵۶۴۳ و ص۳۹۷ ش۵۸۱۷، رجال البرقی: ص۵۶، ۵۹ و ۶۰.

[۲] . رجال الکشّی: ج۲ ص۸۳۱ ش۱۰۵۱-۱۰۵۲، الفهرست، طوسی: ص۷۰ ش۷۸.

[۳] . رجال الکشّی: ج۲ ص۸۳۱ ش۱۰۵۲.

[۴] . معجم رجال الحدیث: ج۲ ص۴۳ ش۴۲۸ وص۴۶ ش۴۳۱ و ۴۳۲ و ص۵۱ ش۴۳۶.

[۵] . رجال الکشّی: ج۲ ص۸۳۱ ش۱۰۵۳، الفهرست، طوسی: ص۷۰ ش۷۸.

[۶] . الکافی: ج۱ ص۹۷ ح ۴، کمال الدین: ج۲ ص۳۸۴ ح ۱، أعلام الوری: ج۲ ص۲۴۷.

[۷] . رجال النجاشی: ج۱ ص۲۳۵ ش۲۲۳، الفهرست، طوسی: ص۷۰ س ۷۸.