ابو خالد کابلی(حدود 114 ق)

یکی از پنج نفر هسته اوّلیه اصحاب امام سجّاد(ع) و به عنوان یکی از سه نفر که پس از شهادت امام حسین(ع) از ارتداد مصون ماندند، یاد شده است.[۱] نقش مؤثّر او در هدایت خاندان اَعین به مسیر اهل بیت(ع) با هدایت اُمّ الأسود دختر اعین[۲] روشن می شود. این جایگاه برجسته، شبهاتی همچون گرایش به غالیان، یا اعتقاد او به امامت محمّد ابن حنفیه را دفع می کند.[۳] ابو خالد از اصحاب برجسته امام سجّاد(ع)، امام باقر(ع) و ظاهراً امام صادق(ع) شمرده می شود.[۴] و وفات کابلی قبل از امامت امام صادق(ع)، یا ابتدای امامت ایشان است.[۵]

مکانت حدیثی

او را از یاران خاص، حواری و ثقات امام سجّاد(ع) دانسته اند.[۶] بیشتر روایات او از امام باقر(ع) است. راویان متعدّدی همچون ابو ایوب خزّاز کوفی، هشام بن سالم، ضریس کُناسی، جمیل بن صالح، اسماعیل بن جابر، حَمران بن اَعین و ابو حمزه ثُمالی، از او نقل روایت کرده اند. ابو خالد را می توان راوی آثاری در معرّفی اهل بیت(ع) و جایگاه ویژه آنان دانست.

احادیث و آثار

روایات ابو خالد در کتب اربعه، یازده روایت است و در تألیفات شیخ مفید، شیخ صدوق و دیگران نیز روایاتی از او دیده می شود. روایات او در ابوابی، همچون «إنّ الأئمّة نور اللّٰه عز و جل»، «إنّ الأرض کلّها للإمام» و «باب الإذاعة» در الکافی[۷] و نیز روایاتی در باره سؤال از نعمت اهل بیت(ع) در قیامت، محبّت خاص نسبت به اهل بیت(ع) و ولایت ایشان و نیز اصحاب امام زمان(ع)، در منابع مختلف حدیثی و تفسیری[۸] گزارش شده است.

[۱] . الاختصاص: ص۶۴.

[۲] . منتهی المقال: ج۳ ص۱۲۸، رجال السید بحر العلوم: ج۱ ص۲۳۰.

[۳] . رجال الکشّی: ج۱ ص۳۳۶، ش۱۹۲.

[۴] . رجال الطوسی: ص۱۱۹ ش۱۲۱۳ و ص۱۴۸ ش۱۶۴۲ و ص۳۱۷ ش۴۷۳۱.

[۵] . قاموس الرجال: ج۱۰ ص۴۳۰ ش۸۰۷۸.

[۶] . الکافی: ج۱ ص۴۷۲ ح ۱ و رجال الکشّی: ج۱ ص۴۳ ح ۲۰.

[۷] . الکافی: ج۱ ص۱۹۴ ح ۱ وص۱۹۵ ح ۴ و ص۴۰۷ ح ۱ و ج۲ ص۳۷۲ ح ۱۱ و ج۵ ص۲۷۹ ح ۵ و ج۶ ۲۸۰ح۵.

[۸] . تفسیر القمّی: ج۲ ص۱۴۷ و ۲۰۵ و ۳۷۱، المحاسن: ج۱ ص۲۶۶ ش۵۱۷، تفسیر العیاشی: ج۱ ص۳۵۶ و ۴۰۵.