نام گذاری[۱]
بر پايه شمارى از روايات ، نام گذارى امام حسن و امام حسين عليهماالسلام ، توسّط پيامبر صلى الله عليه و آله و با وحى الهى صورت گرفت . اين نام ها ، نام فرزندان هارون (جانشين موسى عليه السلام ) است ؛ همان «شَبَّر» و «شَبير» كه در زبان عربى ، به «حسن» و «حسين» ترجمه مى شوند.
بر اساس برخى نقل هاى ديگر، نام امام حسين عليه السلام در تورات ، «شَبير» و در انجيل ، «طاب» است.
گفتنى است نام هاى «حسن» و «حسين»، در ميان اعراب جاهلى وجود نداشته است.[۲]
كنيه امام حسين عليه السلام ، ابو عبد اللّه و كنيه خاصّ او ابو على است.
القاب ايشان ، بسيار است ، از قبيل: رشيد ، طيّب ، وفىّ ، سيّد ، زكىّ ، مبارك ، مطهّر ، الشارى نَفْسَه للّه ، نافع ، ولىّ ، ابو الأئمّه ، ثار اللّه ، سِبط ، سِبط ثانى ، سِبط الأسباط ، سِبط رسول اللّه ، سيّد الشهدا ، سيّد شباب أهل الجنّه ، شهيد سعيد ، شهيد كربلا ، امام شهيد ، التابع لِمَرضاة اللّه ، الدليل على ذات اللّه ، و امام مظلوم .
المناقب لابن شهرآشوبعن محمّد بن عليّ عن أبيه [زين العابدين] عليهماالسلام عن رسول اللّه صلى الله عليه و آله:اُمِرتُ أن اُسَمِّيَ ابنَيَّ هذَينِ حَسَنا وحُسَينا .[۳]
المناقب ، ابن شهرآشوب ـ به نقل از امام باقر ، از پدرش امام زين العابدين عليهماالسلام ، از پيامبر خدا صلى الله عليه و آله ـ :فرمان يافتم كه اين دو پسرم را حسن و حسين بنامم .
الكافي عن السكونيعن أبي عبد اللّه [الصادق] عليه السلام عن رسول اللّه صلى الله عليه و آله:الوَلَدُ الصّالِحُ رَيحانَةٌ مِنَ اللّهِ قَسَّمَها بَينَ عِبادِهِ ، وإنَّ رَيحانَتَيَّ مِنَ الدُّنيا الحَسَنُ وَالحُسَينُ ، سَمَّيتُهُما بِاسمِ سِبطَينِ مِن بَني إسرائيلَ شَبَّرا وشَبيِّرا.[۴]
الكافى ـ به نقل از سَكونى ، از امام صادق عليه السلام ، از پيامبر خدا صلى الله عليه و آله ـ :فرزند صالح ، دسته گلى از سوى خداست كه ميان بندگانش قسمت كرده است و دو دسته گل من از دنيا ، حسن و حسين اند . آنها را به نام دو سِبط بنى اسرائيل ، شَبَّر و شَبير ناميدم .
علل الشرائع عن عبد اللّه بن عبّاسعن النبيّ صلى الله عليه و آله ـ لفاطمة عليهاالسلامـ : يا فاطِمَةُ ، اسمُ الحَسَنِ وَالحُسَينِ فِي ابنَي هارونَ شَبَّرٍ وشَبيرٍ؛ لِكَرامَتِهِما عَلَى اللّهِ عَزَّوجَلَّ.[۵]
علل الشرائع ـ به نقل از عبد اللّه بن عبّاس ـ : پيامبر صلى الله عليه و آله به فاطمه عليهاالسلام فرمود :«اى فاطمه ! [معادل] نام حسن و حسين ، در دو پسر هارون ، شَبَّر و شَبير است به دليل احترامشان نزد خداى عز و جل» .
[۱]دانشنامه امام حسين عليه السلام بر پايه قرآن و حديث جلد اوّل - جلد ۱ صفحه : ۱۷۹
[۲]در اُسد الغابة، به نقل از عمران بن سليمان، آمده است : حسن و حسين ، از نام هاى بهشتيان است و در دوران جاهليت نبوده است .
در المناقب ابن شهرآشوب، به نقل از ابو حسين نسّابه ، آمده است : خداوند ، اين دو نام (يعنى حسن و حسين) را از مردم ، پوشيده نگاه داشت تا اين كه دو پسر فاطمه عليهاالسلام به آنها ناميده شدند . در ميان عرب ، از روزگاران كهن تا آن زمان ، كسى به اين نام ها شناسايى نشده است ، نه از فرزندان نزار ، نه از يمنيان ، و با اين كه جمعيت فراوانى دارند و نام هاى بسيارى در آنها هست ، به اين نام ها نيستند . آرى! حَسْن (به سكون سين) و حَسين (به فتح حا ، و كسر سين) ، بر وزن حبيب ، آمده است . امّا حَسَن ، به اين نام ، جز نام كوهى معروف ، كسى را نمى شناسيم .
[۳]المناقب لابن شهر آشوب : ج ۳ ص ۳۹۷
[۴]الكافي : ج ۶ ص ۲ ح ۱ ،
[۵]علل الشرائع : ص ۱۳۸ ح ۶
