حضرت امام هادى عليه السّلام در چند سطر

امام علىّ بن محمّد بن علىّ بن موسى ابن جعفر بن محمّد بن علىّ بن حسين بن علىّ بن ابى طالب عليهم السّلام دهمين امام از اهل‌بيت عليهم السّلام مى‌باشد كه خداوند متعال هرگونه پليدى را از آنان دور ساخته و آنان را پاك و پاكيزه گردانيده است.
خاستگاه اين امام بزرگوار همان خاستگاه رسالت و نبوّت اسلامى بوده و او يكى از شاخه‌هاى اين خاندان پاكيزه نبوى است كه خطّ و روش پاك و پاكيزه حضرت محمّد خاتم الانبيا را
براى جامعه بشرى ترسيم نموده و همه مكارم و آثار گرانسنگ اين خاندان را كه خداوند متعال به هدايت خاصّه به آنان عنايت فرموده در خود جمع داشته است. آن حضرت در تمام طول زندگى شريف خود همواره رضاى خداوند متعال را بر هرچيز ديگرى مقدّم مى‌داشته است.
ويژگى بزرگ عصر امام هادى عليه السّلام نزديكى زمان آن حضرت به زمان غيبت امام زمان عليه السّلام بود مسئله‌اى كه همه مسلمانان انتظار آن را مى‌كشيدند. بنابراين ضرورى مى‌نمود تا آن حضرت گروه ياران صالح و شيعيان خود را براى استقبال از اين عصر جديد كه تا آن زمان سابقه نداشته است، آماده نمايند. چرا كه شيعيان دو قرن بود كه هرگز زندگى را بدون ارتباط مستقيم با امامان معصوم تجربه نكرده بودند.
حضرت علىّ بن محمّد امام هادى عليهما السّلام در شرايطى پا به عرصه وجود نهاد كه غرق در درياى عنايت الهى بود. از دامان پدرى كه خود امامى معصوم و هدايت‌شده از جانب خداوند متعال بود يعنى حضرت جواد امام محمّد تقى عليه السّلام به دنيا آمد، مادر پاكيزه و پرهيزگار آن حضرت «سمانه مغربيه» نام داشت.
آن حضرت بر خوان گسترده قرآن كريم و اخلاق بزرگ پيامبر اكرم صلّى اللّه عليه و آله كه‌ به بهترين شكل در پدر بزرگوارش مجسّم شده بود پرورش يافت.
اين امام بزرگوار از آغاز طفوليّت نشانه‌هاى هوش سرشار و نبوغ زود هنگامى را با خود داشت كه نشان از شمول لطف الهى نسبت به آن حضرت بود.
آن حضرت منصب امامت الهى را پس از پدر بزرگوارش در سنّ هشت سالگى به گردن گرفت كه در ميان اهل‌بيت عليهم السّلام نمونه‌اى ديگر از امامت در سنّ خردسالى بود كه اين امر خود واضحترين دليل بر حقّانيّت خطّ اهل‌بيت رسالت عليهم السّلام در ادّعاى وصايت پيامبر، رهبرى دينى و دنيوى امّت اسلام، خلافت پيامبر اكرم و جانشينى آن حضرت در همه پست‌هاى رهبرى به حساب مى‌آيد.
زندگانى اين امام بزرگ به دو بخش متمايز تقسيم مى‌شود: در مرحله اوّل زندگانى، آن حضرت به همراه پدر بزرگوارش امام جواد عليه السّلام گذران عمر كرده و اين دوران از زندگانى شريف آن حضرت كمتر از يك دهه به طول انجاميده است. امّا مرحله دوّم حيات پربركت آن حضرت بيش از سه دهه به طول انجاميده است. امام هادى عليه السّلام در خلال اين مدّت شش تن از خلفاى دولت عبّاسى را با خود معاصر داشته كه اسامى آنان عبارت است از: معتصم، واثق، متوكّل، منتصر، مستعين و معتزّ. در ايّام حكومت معتزّ عبّاسى بود كه آن حضرت درحالى‌كه حدود چهل و دو سال از عمر شريف و بابركتش مى‌گذشت به درجه رفيع شهادت نايل آمد.
آن حضرت بسان پدران بزرگوار خود از سوى خلفاى ظالم عبّاسى متحمّل ظلم‌ها و ستم‌هاى بى‌شمارى گرديده بود. چراكه عبّاسيان كه بر منصب حكومت دست انداخته بودند از هر وسيله‌اى براى دور كردن اهل‌بيت نبوّت از عرصه سياست و دين جامعه و كوتاه كردن دست آنان از اين منصب الهى‌ استفاده مى‌كرده و در اين راه حتّى از حذف فيزيكى و به شهادت رساندن آن بزرگواران نيز ابايى نداشتند. چنان‌كه مى‌بينيم هارون الرشيد امام كاظم عليه السّلام، مأمون، امام رضا عليه السّلام و معتصم امام جواد عليه السّلام را به شهادت رساندند.
ويژگى بزرگ عصر امام هادى عليه السّلام نزديكى زمان آن حضرت به زمان غيبت امام زمان عليه السّلام بود مسئله‌اى كه همه مسلمانان انتظار آن را مى‌كشيدند. بنابراين ضرورى مى‌نمود تا آن حضرت گروه ياران صالح و شيعيان خود را براى استقبال از اين عصر جديد كه تا آن زمان سابقه نداشته است، آماده نمايند. چرا كه شيعيان دو قرن بود كه هرگز زندگى را بدون ارتباط مستقيم با امامان معصوم تجربه نكرده بودند. از اينجا است كه مى‌بينيم نقش امام هادى عليه السّلام در اين عرصه، عليرغم همه تصريحاتى كه در ميان همه مسلمانان به صورت عامّ و به خصوص در ميان شيعه رايج و متداول بوده و مسأله غيبت دوازدهمين پيشوا را از ائمّه اهل‌بيت عليهم السّلام يعنى همان مهدى منتظرى كه خداوند متعال همه امّت‌ها را به آمدنش وعده داده است مطرح مى‌نمود، بسيار مهمّ، بنيادين و مشكل بوده است.
و باز مى‌بينيم: به رغم انزوايى كه حكومت عبّاسى به اجبار بر اين امام بزرگوار روا داشته و حضرتش را در پايتخت خود يعنى شهر سامرا تحت مراقبت شديد نگهدارى مى‌نمود، با اين وصف، امام هادى عليه السّلام با كمال دقّت و احتياط نقش خود را ايفا نموده، در جهت توجيه و هدايت جامعه به فعاليت مى‌پرداخته است. آن حضرت براى تحقق اين مهم از سيستم كارآمد «وكيلان ائمّه» كه حضرت امام صادق عليه السّلام آن را پايه‌ريزى كرده و پدر بزرگوار امام هادى، يعنى حضرت امام جواد عليه السّلام آن را استحكام بخشيده بود يارى مى‌جست. آن حضرت با استفاده از اين سيستم مستحكم توانست مهمترين نيازهاى شيعيان خود را در آن شرايط سخت به آنان برساند. اين‌گونه بود كه‌ آن حضرت توانست خطّ شيعى پيروان اهل‌بيت را به سمت‌وسوى استقلال همه‌جانبه‌اى كه از نيازهاى اساسى عصر غيبت كبرى بود راهنمايى كند. امام هادى عليه السّلام در كنار فيض‌رسانى خود به مسلمانان از راه دادن تفكّرات دينى، عقيدتى، فقهى و اخلاقى، با كمال جدّيت درباره مسأله مهمّ تربيت علما و فقها در ميان جامعه تلاش و كوشش فراوانى به انجام رساند.
كتاب «مسند امام هادى عليه السّلام» كه هم‌اكنون در دسترس ما مى‌باشد گوشه‌اى از ميراث فرهنگى آن حضرت است كه عليرغم سختى شرايطى كه آن حضرت و امامان پس از او در آن مى‌زيسته‌اند به دست ما رسيده است.
سلام بر آن حضرت باد روزى كه به دنيا آمد و روزى كه در حال خردسالى بار منصب امامت را به دوش كشيد و روزى كه به درجه رفيع شهادت نايل آمد و روزى كه در پيشگاه خداوند باز زنده و برانگيخته خواهد شد.