از كتاب كمال الدين شيخ صدوق خالص تر مى نمايد . ابواب كتاب به روشنى اين مسئله را نشان مى دهند . نعمانى ، خود ، نام اين ابواب را تعيين و در مقدمه كتاب ، ذكر ^۱ و از اين رهگذر ، مانعى براى تصحيف و تحريف ايجاد كرده است . اين ابواب 26 عدد هستند و مجموعا 478 ^۲ حديث را در خود جاى داده اند . ما ترجمه عناوين باب ها را به ترتيب مى آوريم :
1 . نگهدارى راز خاندان پيامبر از نااهلان.
2 . تفسير آيه «واعتصموا بحبل اللّه جميعا» .
3 . امامت و وصيّت و در اختيار خدا بودن آن دو .
4 . امامان دوازده گانه .
5 . ادعاى دروغين امامت .
6 . احاديث مرويّه از طريق اهل سنت .
7 . شك در امامت امام عليه السلام .
8 . خدا زمين را از حجّت خالى نمى گذارد .
9 . اگر فقط دو نفر بمانند ، يكى حجّت است .
10 . غيبت امام منتظر (عج) .
11 . فرمان يافتن شيعه به صبر و انتظار فرج .
12 . امتحان و اختلافات شيعه در عصر غيبت .
13 . ويژگى و سيره امام منتظر (عج) .
14 . علامات ظهور .
15 . سختى هاى مردم پيش از ظهور امام عصر (عج) .
16 . منع از تعيين وقت ظهور .
17 . آنچه امام زمان از دست نااهلان مى كشد .

تدريس و تحديث و تأليف پرداخت . كتاب غيبت ، از دستاوردهاى اين دوره درخشان از عمر تابناك اوست .

كتاب الغيبة نام كتاب

مصنّف ، خود نامى بر كتابش ننهاده و تنها موضوع آن را مشخص كرده است ، شيخ مفيد نيز موضوع آن را غيبت دانسته و نام كتاب را ذكر نكرده است ، اما نجاشى آن را كتاب الغيبة مى نامد و به تبع او ، بسيارى از مؤلفان در دوره هاى بعد ، آن را به همين نام ، مى نامند. تنها شيخ آقا بزرگ تهرانى است كه در الذريعه ، نام ديگرى براى آن ذكر كرده است. او در شرح كتاب الغيبة مى نويسد : « ... ويظهر من بعض المواضع ، أنّ الكتاب كان موسوما أو معروفا بـ «ملاء العيبة فى طول الغيبة» . ^۱ ؛ از برخى مواضع ، آشكار مى شود كه كتاب به «ملاء العيبة فى طول الغيبة» ناميده و يا معروف بوده است .
اگر چه ما در منابع كهن به اين مواضع دست نيافتيم ، اما شيخ آقا بزرگ اين نام را براى كتاب در حرف (م) آورده است . گفتنى است در كتاب اربعين ماحوزى ^۲ (م 1121) ، به اين نام اشاره شده است.

موضوع كتاب

موضوع اصلى كتاب ، روايات مربوط به غيبت و ظهور امام زمان (عج) و ماجراهاى مرتبط با اين دو واقعه بزرگ است. نعمانى رواياتى را گردآورده است كه به طور اساسى و ريشه اى ، هم مسئله امامت را حل كند و هم به پرسش هاى عديده اى كه در ارتباط با غيبت امام عصر (عج) وجود دارد ، پاسخ گويد. اگر چه اين كار به سبب دفاع از دين ، در مباحث كلام نقلى جاى مى گيرد ، اما به هيچ وجه همچون كتاب غيبت شيخ طوسى رحمه الله ، رنگ كاملاً كلامى نيافته ، وبه صورت يك كتاب حديثى تمام عيار باقى مانده است و حتى از اين نظر ،