معیّت علی و قرآن، تفسیر: (علیّ مع‏‎‎ القرآن و القرآن‏ مع علی)

نشریه : پژوهش نامه علوی

نویسنده : پديدآورنده : محمد فاکر میبدی

چکیده :

سخن گفتن از شخصیت واقعی امیرالمؤمنین (ع) و معرفی حقیقی آن حضرت، برای همگان امری بس دشوار، بلکه ناممکن است و تنها کسانی می‌توانند به معرفی شخصیتی چون علی(ع) بپردازند که از همه ابعاد وجودیش اطّلاع کامل داشته باشند. در گردونه هستی، جز خدا و پیامبر(ص) کسی را نمی‌توان یافت که به درستی چنین احاطه‌ای داشته باشد چنان که پیامبر(ص) نسبت به آن حضرت فرمود: «... و لا عرفک إلا الله و أنا» و نیز فرمود: «... لَهُ [علی] حَقٌّ لایَعْلَمُهُ إِلاّ اللَّهُ وَ أَنَا». این سخن بلند نبوی(ص) درباره علی(ع) که فرمود: «علیّ‎ مع‏‎‎ القُرآن و القُرآن‏ مع علیّ: علی با قرآن است و قرآن با علی است» در همین باره بررسی می‌شود. سخنی که حکایت از دو ویژگی مهم و رفیع علوی دارد: یکی همراهی علی(ع) با قرآن، و دیگری معیّت قرآن با علی(ع). با توجه به اهمّیت موضوع، نگارنده در صدد تبیین این حدیث شریف برآمده است.
وی در ابتداء، معیّت را طرح و پس از مأخذشناسی این حدیث در منابع شیعه و اهل‌سنّت به شرح معیّت از دیدگاه لغت و اصطلاح می‌پرازد، سپس به نوع معیّت در عوالم مختلف اشاره می‌کند و می‌افزاید، معیّت علی(ع) و قرآن هم می‌تواند در عالم ملک محقّق شود و هم در عالم ملکوت تحقّق یابد، مقالة حاضر پس از تفسیر معیّت در عالم ملک و بیان وجوهی به عنوان تفسیر آن، از جمله: معیّت علی (ع) و قرآن در هدایت، علی (ع) و قرآن یاریگر یکدیگر، معیّت علی(ع) و قرآن در دلالت، یگانگی علی(ع) و قرآن در اقتدا، معیّت به رابطه، یعنی رابطه علی (ع) با قرآن رابطة قیّم با متولی‌علیه است، ارتباط علی(ع) با قرآن، همانند ربط عالِم به معلوم است. و بالاخره علی (ع) و قرآن معرّف یکدیگرند. در انتها به عنوان یکی از معانی معیّت، به معرفی متقابل قرآن و علی(ع) می‌پردازد.