احوال حضرت عبدالعظیم حسنی(ع)

احوال حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) و دیگر امام زادگان مدفون در ری و امام زادگان زید بن علی(ع) و یحیی(ع)

علی قلی میرزای اعتضادالسلطنه پسر فتحعلی شاه، از رجال فرهنگی _ سیاسی دوره قاجاری است که در حدود سال۱۲۳۴ق به دنیا آمد. از کودکی به تحصیل علم، شوق بسیار داشت و از جوانی تا پیری با شعرا و دانشمندان زمان خود مصاحب بود. میان شاه زادگان قاجار، او و فرهاد میرزا معتمدالدوله به داشتن فضل و دانشِ بسیار امتیاز دارند.

علی قلی میرزا در سال ۱۲۷۵ به مقام وزارت علوم منصوب شد. او چهارمین رئیس مدرسه دارالفنون بود.

سال ۱۲۸۳ اداره کلیه امور مربوط به صنایع و تجارت و معادن و ریاست همه تلگراف خانه ها، همچنین ریاست روزنامه های دولتی و چاپ خانه ها و حکومت ملایر و تویسرکان به وی واگذار شد. تأسیس و تکمیل کارخانه ها و منظم کردن امور مربوط به تجارت و بازرگانی نیز به وظایف او افزوده شد.

اعتضادالسلطنه پس از بیست ودو سال وزارت، شب عاشورای سال ۱۲۹۸ به سن ۶۴ سالگی در تهران درگذشت و در حرم حضرت عبدالعظیم حسنی، در بقعه ای به خاک سپرده شد.

اعتضادالسلطنه از دانشمندان به نام است. او علاوه بر نویسندگی، شعر نیز می سرود.

اثر حاضر، مشتمل بر معرفی و تصحیح چند اثر از علی قلی میرزای اعتضادالسلطنه است که در شرح حال حضرت عبدالعظیم و برخی امام زادگان شهر ری، شرح حال زید بن علی از فرزندان امام سجاد علیه السلام مدفون در عراق و نیز شرح حال امام زاده یحیی، مدفون در ورامین، نگارش یافته است.

این کتاب در سه بخش سامان یافته است:

الف) احوال حضرت عبدالعظیم حسنی علیه السلام : این بخش به معرفی موجز چهار تن از اجداد آن حضرت و زندگی خود ایشان می پردازد که به امام حسن مجتبی علیه السلام منسوب می شوند.

ب) احوال دیگر امام زادگان مدفون در ری: این بخش به معرفی چهار تن از اجداد امام زاده عبداﷲ، و نهایتاً خود ایشان می پردازد که به امام زین العابدین علیه السلام منسوب می شوند. شرح حال امام زادگان حمزه و طاهر و نیز معرفی مختصر چهار تن از اجداد ایشان، در همین بخش آمده است.

ج) احوال زید بن علی(مدفون در عراق) و امام زاده یحیی (مدفون در ورامین): این بخش شرح حال زید بن علی و نحوه شهادت وی را مفصلاً بیان می کند و در پایان، مختصری به شرح حال امام زاده یحیی می پردازد.

نسخه های متعددی از آثار علی قلی میرزای اعتضادالسلطنه، در مورد شرح حال امام زادگان در گنجینه خطی کتاب خانه های ایران نگهداری می شود که جمع آوری و تصحیح آنها به صورت یک اثر مستقل، تاکنون انجام نشده بود. شرح حال حضرت عبدالعظیم در جلد نهم و شرح حال دیگر امام زادگان مدفون در ری، در جلد دهم از مجموعه «شناخت نامه حضرت عبدالعظیم حسنی علیه السلام و شهر ری» معرفی و چاپ شده اند، اما گردآوری آنها در قالب یک اثر مستقل و مقابله و تصحیح بر اساس آخرین تحریر مؤلف، صورت پذیرفت.