ديدگاه كلينى درباره حديث ضعيف

امين حسين پورى

چكيده

دانشوران شيعه ، از ديرباز ، به گونه هاى مختلف با روايت هاى ضعيف ، تعامل داشته اند . گاه آنها را بى درنگ ، به كنار نهاده اند و گاه با قيدهايى ، پذيرفته اند . علاوه بر گونه گونى ميان دانشوران دو مكتب از مكتب هاى حديثى كهن شيعه ، گاه حتّى در ميان دانشورانى كه از يك مكتب برخاسته اند نيز يك روش يكسان ، ديده نمى شود . كلينى رحمه اللهنيز چونان دانشورى برجسته كه از حوزه رى برخاسته و از دانشيان قم ، بسيار بهره گرفته است ، قاعدتا روشى ويژه خود در تعامل با اين گونه روايت ها داشته است .
در اين نوشتار ، تلاش شده است گاه با بررسى آمارى و گاه با بررسى موردى برخى راويان كه رجاليان كهن ، آنان را «ضعيف» مى شمرده اند ، در تنها يادگار كلينى رحمه اللهـ الكافى ـ برخى از ابعاد روش وى ، پيش ديد گذارده شود و چند و چون اين روش و برخى مبانى آن در سه گستره روايت هاى فقهى ، اعتقادى و اخلاقى بررسى گردد .
كليدواژه ها : روايت هاى ضعيف ، الكافى ، ارزيابى احاديث ، ارزش گذارى روايات .

درآمد

موضوع اين نوشتار ، ارزيابى «ديدگاه كلينى درباره حديث ضعيف» است. شايد در نگاه نخست ، اين نام براى آشنايان به حديث ، ناشناخته باشد ؛ چرا كه بخش بندى حديث به : صحيح ، حسن و موثّق ، قرن ها پس از كلينى پديد آمد و كلينى نمى توانسته درباره حديث ضعيف ، به معناى مورد نظر متأخّران ، ديدگاهى داشته باشد ؛ ولى خواست ما در حقيقتْ آن است كه روشن كنيم كلينى ، در باره حديثى كه متأخّران ، آن