الصراط المستقیم الی مُستَحقّیِ التَّقدیم

کتابی در اثبات امامت امام علی(ع) و فرزندان او

الصراط المستقیم، در اثبات امامت امیر المؤمنین(ع) است که قوّت علمی و قدرت بیان علی بن محمدبن یونس عاملی نباطی بیاضی بقاعی (م ۸۷۷ ق) از آن هویداست و برخی آن را در مباحث امامت، بهترین کتاب بعد از الشافی سیدمرتضی و چه بسا برتر از آن می دانند.

مؤلف در تألیف آن از ۵۲ کتاب بدون واسطه و از ۲۳۰ عنوان کتاب با واسطه استفاده کرده است. این کتاب دارای هفده باب است و در فصول متعدد هر باب، مسائل مهم کلامی مطرح و دربارة آنها بحث شده است. سه باب اول آن در اثبات واجب و صفات او؛ جبر و تفویض و وجوب بعثت رسول خدا صلی الله علیه وآله است که در باب سوم به بیان عصمت انبیا و معجزه پرداخته است.

در ۱۴ باب بعدی به این موضوعات پرداخته شده است: اثبات وصی و صفات او؛ کراماتی که موجب اثبات امامت علی علیه السلام است؛ شرایز امامت؛ آنچه از فضائل امیر المؤمنین علیه السلام نقل شده؛ آیاتی که بر امامت دلالت دارند؛ نصّ پیامبر صلّی اللّه علیه و آله وسلّم بر امامت علی و اولاد او علیهم السلام؛ علائم ظهور امام مهدی علیه السلام؛ ردّ شبهات وارد شده بر شیعة امامیّه.

علامه مجلسی این اثر بیاضی را از مصادر بحار ذکر کرده است. الصراط المستقیم، از منابع الغدیر نیز هست که علامه امینی به آن علاقة بسیار داشته و برای دستیابی به این کتاب کوشش بسیار کرده و یافتن آن را از عنایات و الهامات اهل بیت علیهم السلام شمرده است.

چاپ الصراط المستقیم

تنها چاپ این کتاب به تحقیق محمد باقر بهبودی در سال ۱۳۸۴ق در مکتبه مرتضویه انجام شده که جلد اول آن مقدمه ای از آیت الله مرعشی نجفی و جلد دوم مقدمه ای از شیخ آقا بزرگ تهرانی دارد.

منابع:

دانشنامه جهان اسلام؛ ج ۵، مقاله «بیاضی» ازسیّدعلی میرشریفی؛ دایرة المعارف بزرگ اسلامی، ج ۱۳، مقاله «بیاضی» از محمدکاظم علوی.

تهیه و تنظیم: عباسعلی مردی