پزشک بيمارى هاى عقلى

از ديدگاه قرآن و احاديث اسلامى، پزشکان سلامتی اندیشه و عقل عبارت اند از انبياى الهى و جز پيامبران الهى و پيروان راستينشان، هيچ روانشناسى توان درمان بيمارى هاى انديشه و روان انسان را ندارد.

امام على(ع) رسول اکرم(ص) را اين طور توصيف مى فرمايد:

طَبِيبٌ دَوّارٌ بِطِبِّهِ... مُتَتَبِّعٌ بِدَوَائِهِ مَواضِعَ الغَفلَةِ و مَواطِنَ الحَيرَةِ.[۱]او پزشک سيارى است که با داروهاى شفابخش خود در جستجوى مواضعى است که ميکرب غفلت و ناآگاهى در آنها لانه کرده و بيمارى حيرت و سرگردانى، اقامت گزيده است.

در اين کلام، امام فرستادگان الهى را به عنوان پزشکانى مطرح مى کند که متخصص درمان بيمارى هاى فکرى و روحى هستند و منتظر نمى نشينند که بيمار به آنان مراجعه کند، بلکه داروها و ابزار پزشکى خود را به همراه داشته، درپى بيمار مى گردند.

آنان با يک جراحىِ دقيق و حساب شده روانى، موانع شناخت هاى عقلى و قلبى را برمى دارند و غبارهاى هوا و هوس را از آينه انديشه مى شويند، و با اين عمل، گوهر تابناک عقل را از لجنزار شهوت استخراج مى کنند و چراغ فروزان انديشه را از حجاب دوده هاى هوس پاک مى سازند. از اين رو امير مؤمنان(ع) در سخنى ديگر در فلسفه بعثت انبيا مى فرمايد:

ويُثِيروا لَهُم دَفائِنَ العُقُولِ.[۲]

يعنى يکى از رازهاى بعثت، استخراج عقل هاى مدفون است. انبياى الهى با درمان بيمارى هاى انديشه و استخراج گوهر عقل و روشن کردن چراغ فکر، مردم را از تاريکى هاى موانع شناخت و حجاب هاى هوس خارج مى کنند و به جهان روشنى و نور که حقايق هستى، آن چنان که هست، در آن هويداست، وارد مى سازند. لذا قرآن کريم در فلسفه بعثت موسى(ع) مى گويد:

«وَ لَقَدْ أَرْسَلْنَا مُوسَى بِئايَـتِنَآ أَنْ أَخْرِجْ قَوْمَک مِنَ الظُّـلُمَـتِ إِلَى النُّورِ.[۳]

همانا موسى را همراه با دلايل روشن و قطعى خود فرستاديم که برو و مردم خود را از تاريکى ها خارج کن و به روشنايى و نور وارد ساز» .

همچنين در فلسفه قرآن و نبوت پيامبر اسلام آمده است:

«کتَـبٌ أَنزَلْنَـهُ إِلَيْک لِتُخْرِجَ النَّاسَ مِنَ الظُّـلُمَـتِ إِلَى النُّورِ.[۴]

اين کتابى است که برتو فرو فرستاديم تا مردم را از تاريکى ها خارج و به نور وارد سازى» .

اين روشنايى، روشنايى حسى نيست. پيامبران براى اختراع برق يا تغيير عوامل روشنايى حسى نيامده اند. اين کار را انسان خود مى تواند و بايد خود انجام دهد. آنچه پيامبران براى آن آمده اند و انسان خود توان انجام آن را ندارد، ايجاد روشنايى عقلى است و اين يکى از اساسى ترين رازهاى بعثت انبياى الهى است.