جايگاه خِرد

در اين روايات، تعارضى نيست و حلّ مسئله در اين نكته نهفته است كه واژه «قلب»، درنصوص اسلامى به چهار معنا به كار رفته است :

۱) تصفيه كننده خون .

۲) عقل .

۳) جايگاه شناخت شهودى .

۴) روح.

«قلب» به معناى چهارم، مبدأ اصلى تمامى ادراكات انسانى است و احاديثى كه قلب را جايگاه خرد مى دانند، به اين معنا اشاره دارند. در اين صورت، مغز ـ كه به حواس پنج گانه مربوط است ـ در طول قلب قرار دارد، نه در عرض آن .

برپايه اين تصوّر، مى توان گفت كه جايگاه عقل، دماغ است؛ زيرا ادراكات انسانى، از طريق مغز به روح منتقل مى گردد و مى توان گفت كه جايگاه عقل، قلب است؛ زيرا هنگامى كه قلب به معناى روح باشد ، مبدأ تمامى ادراكات حسى، عقلى و شهودى است .