شهرت عذاب بر معترض در قضیه غدیر

آیات نخستین سوره معارج:

سَأَلَ سائِلٌ بِعَذَابٍ وَاقِعٍ * لِلْکَافِرِینَ لَیسَ لَهُ دَافِعٌ * مِنَ اللهِ ذِی الْمَعَارِجِ.[۱]

تقاضا کننده ای، تقاضای عذابی کرد که واقع شد. این عذاب، ویژه کافران است و هیچ کس نمی تواند آن را دفع کند. از سوی خداوندِ ذی المعارج است (خداوندی که فرشتگانش بر آسمان ها صعود می کنند).

یکی از رویدادهای مهمّی که پس از حادثه غدیر و معرّفی علی(ع) به جانشینی پیامبر خدا(ص) اتّفاق افتاد، نزول عذاب بر معترض بر این اقدام پیامبر خدا(ص) بود. این رویداد، گواه بر ولایت الهی امیر مؤمنان(ع) است.

پاسخ

اوّلاً این ماجرا به اندازه کافی معروف است که دستِ کم در سی کتاب از کتب تفسیری و حدیثی اهل سنّت، مانند غریب القرآن ابو عُبید قاسم بن سلّام هروی (م۲۲۴ق)،[۲]شفاء الصدور ابو بکر نقّاش موصلی بغدادی (م ۳۵۱ ق)،[۳]الکشف و البیان ابو اسحاق ثعلبی نیشابوری[۴]و شواهد التنزیل حاکم ابو القاسم حسکانی[۵]آمده است.[۶]

ثانیاً نباید این داستان را با داستان اصحاب فیل سنجید، چون آن داستان، حادثه ای شخصی بوده و این دیگری، حادثه ای عمومی و همگانی که برای تمام مردم مکّه رخ داد. به عبارتی نمی توان انتظار داشت حادثه ای شخصی، مانند حادثه ای عمومی انعکاس اجتماعی یابد.

ثالثاً سند آن به حُذَیفة بن یَمان، صحابی بزرگ و سفیان بن عُیَینَه، یکی از پیشوایان علم حدیث و تفسیر و ثقه در روایت می رسد و حافظان و مفسّران و محدّثان، بر خبر آن دو اعتماد کرده و با آن خبر به تفسیر آیه پرداخته اند.