قرینه ای بر مکّی بودن سوره معارج

پرسش :

در حدیث آمده که معترض، «نعمان بن حارث»، در «ابطح» خدمت پیامبر(ص) رسید، در حالی که «ابطح»، درّه ای در مکّه است و چگونه می تواند با نزول آیه بعد از داستان غدیر خم، سازگار باشد؟



پاسخ :

آیات نخستین سوره معارج:

سَأَلَ سائِلٌ بِعَذَابٍ وَاقِعٍ * لِلْکَافِرِینَ لَیسَ لَهُ دَافِعٌ * مِنَ اللهِ ذِی الْمَعَارِجِ.[۱]

تقاضا کننده ای، تقاضای عذابی کرد که واقع شد. این عذاب، ویژه کافران است و هیچ کس نمی تواند آن را دفع کند. از سوی خداوندِ ذی المعارج است (خداوندی که فرشتگانش بر آسمان ها صعود می کنند).

یکی از رویدادهای مهمّی که پس از حادثه غدیر و معرّفی علی(ع) به جانشینی پیامبر خدا(ص) اتّفاق افتاد، نزول عذاب بر معترض بر این اقدام پیامبر خدا(ص) بود. این رویداد، گواهی دیگر بر ولایت الهی امیر مؤمنان(ع) است.

اوّلاً تعبیر به «ابطح»، تنها در بعضی از روایات است، نه در تمامی روایات، ثانیاً «ابطح» و «بطحاء»، هر زمین شنزاری است که سیل در آن، روان و جاری می شود. در مدینه نیز چنین سرزمین ها و مناطقی هست که آنها را «ابطح» یا «بطحاء» می نامند؛ مثل «بطحاء ذی الحلیفه»، در نزدیکی مدینه.[۲]در روایات و اشعار عرب نیز به این مناطق، اشاره شده است.


[۱]. معارج: آیه ۱ ـ ۳.

[۲]. برای آگاهی بیشتر، ر.ک: معجم البلدان: ج۱ ص۴۴۶ (مادّه «أبطح»).



بخش پاسخ گویی پایگاه حدیث نت