پیام کلّىِ کرائم قرآن

هر یک از آیاتى که به جایگاه اهل بیت اشاره دارد، حامل پیام یا پیام هایى است که در جاى خود توضیح خواهیم داد؛ ولی همۀ آنها در یک پیام، اشتراک دارند و آن، لزوم پیروى امّت اسلامى از امامان خاندان رسالت است. این پیام به قدرى براى مسلمانان صدر اسلام روشن بوده است که امام على علیه السلام در زمان خلافت ظاهری خود و پس از سال ها آنان را به دلیل رعایت نکردن جایگاه قرآنى اهل بیت علیهم السلام و پیروى نکردن از آنان، به شدّت نکوهیده است:

فَأینَ تَذهَبونَ وَ أنّىٰ تُؤفَکونَ؟! وَ الأعلامُ قائِمَةٌ، وَ الآیاتُ واضِحَةٌ، وَ المَنارُ مَنصوبَةٌ، فَأینَ یُتاهُ بِکم،؟! بَل کَیفَ تَعمَهونَ وَ بَینَکُم عِترَةُ نَبِیِّکُم؟! وَ هُم أَزِمَّةُ الحَقِّ، وَ أَعلامُ الدّینِ، وَ ألسِنَةُ الصِّدقِ. فَأَنزِلوهُم بِأحسَنِ مَنازِلِ القُرآنِ، وَ رِدوهُم وُرودَ الْهیمِ العِطاشِ؛[۱]

به کجا مى روید و تا کى این راه باطل را ادامه مى دهید، در حالى علامت ها برپایند و دلیل ها هویدا و نشانه ها برجا؟! گمراهى تا کجا؟! سرگشتگى تا کِى و چرا؟! حال آن که عترت پیامبرتان در میان شمایند؛ آنان که زمام راه حق به دست ایشان است و نشانه هاى روشن دین و زبان هاى گویاى راستى هستند. پس آنان را در بهترین و زیباترین جایگاه هاى قرآن قرار دهید و مانند تشنگانی پرعطش به ایشان روى آورید.[۲]

ابن ابى الحدید معتزلى در شرح این جملۀ امام علیه السلام: «فَأنْزِلُوهُم بِأحسَنِ مَنازِلِ القُرآنِ» مى گوید:

تَحتَه سِرٌّ عَظیمٌ؛ وَ ذٰلِکَ أنَّهُ أمَرَ المُکَلَّفینَ بِأنْ یُجْرُوا العِترَةَ فی إجلالِها وَ إعظامِها وَ الاِنقیادِ لَها وَ الطاعَةِ لِأوامِرِها مَجرَى القُرآنِ؛[۳]

در این سخن رازی بزرگ نهفته و آن این است که ایشان مکلَّفان را امر کرده تا که عترت پیامبر(ص) را در تجلیل از آنها و بزرگ شمردن آنها و گردن نهادن براى آنان و فرمانبردارى از دستورهای آنان، همسان با قرآن قرار دهند.

و در ادامه در پاسخ این پرسش که: «این سخن امام على علیه السلام دلیل بر عصمت اهل بیت علیهم السلام است؛ بنا بر این، عقیدۀ اصحاب شما که هم عقیده با امامیّه نیستند، در این باره چیست؟»، مى گوید:

ما بر اساس ادلّه، على علیه السلام را معصوم مى دانیم، هر چند مانند امامیّه، عصمت را شرط امامت نمى دانیم.[۴]

بنا بر این، پیام کلّى کرائم قرآن، همتایى اهل بیت با قرآن است و این پیام با صراحت در حدیث متواتر ثقلین آمده است که پیامبر خدا(ص) فرمود:

یا أیُّهَا النّاسُ! إِنّی تارِکٌ فِیکُمُ الثَّقَلَینِ؛ أمّا إنْ تَمَسَّکتُم بِهِما لَن تَضِلُّوا: کِتابَ اللّهِ وَ عِترَتی أهلَ بَیتی، فإِنَّهُما لَن یَفتَرِقا حَتّىٰ یَرِدا عَلَیَّ الحَوضَ.[۵]

من در میان شما دو چیز گران بها باقى مى گذارم. آگاه باشید اگر در آن دو چنگ زنید، گمراه نخواهید شد: یعنی کتاب خدا و خاندانم، یعنی اهل بیتم. آن دو هرگز از هم جدا نمى گردند تا کنار حوض [کوثر] نزد من آیند.