پژوهشى در باره بندهاى اذان
اذان چند بند دارد ؟ و آيا جمله «الصلاةُ خيرٌ من النوم» ۱ كه در اذان صبح در ميان اهل سنّت مرسوم است ، و نيز جمله «حىَّ على خير العمل» و شهادت سوم (أشهد أنّ عليّا ولىّ اللّه ) كه در اذان و اقامه پيروان اهل بيت عليهم السلام گفته مى شود ، از ابتدا جزء اذان بوده يا به تدريج بر آن افزوده شده است ؟
پاسخ اين پرسش ها نيازمند بحث در چند محور است :
يك . «الصلاةُ خيرٌ مِن النَّوم» در اذان صبح
آنچه در باره جمله «الصلاة خيرٌ من النوم» مطرح مى شود ، اين است كه آيا اين بند ، در عصر پيامبر صلى الله عليه و آله نيز جزء اذان صبح بوده ، يا پس از ايشان بِدان افزوده شده است ؟
آنچه را كه در منابع حديثىِ اهل سنّت در پاسخ اين سؤال آمده است ، به سه دسته مى توان تقسيم كرد :
دسته اوّل : رواياتى كه اين بند را به تعليم پيامبر صلى الله عليه و آله مستند كرده اند ، مانند آنچه در سنن أبى داوود از حارث بن عبيد ، از محمّد بن عبد الملك بن ابى محذوره ، از پدرش ، از جدّش نقل شده است كه :
1.در عربى ، از اين بندِ اذان ، با «تثويب» ياد مى كنند . تثويب ، از ريشه «ثوب» به معناى عود و رجوع است (ر . ك : معجم مقاييس اللغة : ج ۱ ص ۳۹۳ مادّه «ثوب») و تثويب در اذان ، به معناى بازگشت به اعلام وقت نماز با جمله «الصلاةُ خيرٌ من النوم» است .
