ایثار - صفحه 1

درآمد

ايثار ، در لغت

ايثار ، مصدر است از ريشه «أثر» و در لغت ، به معناى «تقديم الشى ء (مقدّم داشتن چيزى)» است . ابن فارس ، در معناى اين واژه مى گويد:
أثر ـ الهمزةُ وَ الثاءُ وَ الراءُ ـ لَهُ ثَلاثَةُ اُصولٍ : تَقديمُ الشَّى ءِ ، وَ ذِكرُ الشَّى ءِ ، وَ رَسمُ الشَّى ءِ الباقى . قالَ الخَليلُ : قَد أثِرْتُ بِأَن أفعَلَ كَذا ، وَ هُوَ هَمٌّ فى عَزمٍ ، وَ تَقولُ افعَل يا فُلانُ هذا آثِرا ما ، وَ آثِرَ [ذى] أثير ، أى إن اختَرتَ ذلِكَ الفِعلَ فَافعَل هذا إمّا لا. قالَ ابنُ الأَعرابِيُّ: مَعناهُ افعَلهُ أوَّلَ كُلِّ شَيءٍ .۱
اثر (همزه و ثاء و راء) سه ريشه معنايى دارد : پيش انداختن چيز ، يادكرد آن و صورت اثرِ باقى مانده . خليل گفته است : «قد أثرتُ بأن أفعل كذا» ، اهتمام به انجام دادن تصميم است . و وقتى مى گويى : «يا فلان! هذا آثرا ما آثرَ [ذى ]أثير» ، يعنى هر گاه كارى را انتخاب كردى ، انجامش بده يا رهايش كن . ابن اعرابى گفته است : معناى آن ، چنين است : «آن را پيش تر از همه انجام بده» .

ايثار ، در قرآن و حديث

ايثار و مشتقّات آن ، در متون اسلامى در دو معناى متضاد به كار رفته است : گاه در

1.معجم مقاييس اللغة: ج ۱ ص ۵۳ مادّه «أثر» .

صفحه از 14