سخنى در باره به زحمت افتادن براى پذيرايى از مهمان

رواياتى كه موضوع «تكلّف» يعنى به زحمت افتادن براى مهمان در آنها آمده ، به سه دسته تقسيم مى شوند :

۱ . رواياتى كه توصيه مى كنند هنگامى كه شخصى به مهمانى دعوت شد ، شايسته است پذيرفتن خود را به اين مشروط كند كه ميزبان براى پذيرايى از او ، خود را به زحمت نيندازد .[۱]

۲ . رواياتى كه دلالت دارند بر اين كه تكلّف و به زحمت افتادن براى مهمان دعوت شده كارى شايسته و خداپسندانه است ؛ هر چند براى مهمان ناخوانده چنين ضرورتى وجود ندارد و پذيرايى از وى با هر آنچه فراهم است ، كفايت مى كند .[۲]

۳ . رواياتى كه تكلّف را مورد نكوهش قرار داده اند.[۳]

گفتنى است كه اين روايات ، با هم تعارضى ندارند و جمع مفهومىِ آنها اين است كه از يك سو ، شايسته است كه مهمان هنگام دعوت ميزبان ، با او شرط كند كه خود را به هيچ وجه به زحمت نيندازد و از سوى ديگر ، متقابلاً شايسته است كه ميزبان ، در حدّ توان ، براى گرامى داشتِ مهمانى كه او را دعوت كرده ، تلاش كند ، البته نه به اندازه اى كه سختىِ آن چنانى اى به خود يا خانواده خويش تحميل كند كه با حكمت مهمانى و نزديك شدن دل ها منافات داشته باشد!