آرميد .
آرانى ، از دانشمندان مبرّز و سختكوش قرن سيزدهم است . او تحصيلاتش را نزد استادان عصر خود تكميل نمود و بخش عمده تحصيلاتش در نزد علاّمه دوران ، حكيم و فقيه و عارف مشهور ، ملاّ احمد نراقى بوده و از او اجازه روايت دريافت نموده است و نراقى ، مراجعات فقهى خود را به آرانى ارجاع مى داده است .
ملاّ على آرانى ، نويسنده اى پُر تلاش بوده و آثار وى حدود سى رساله در موضوعات : صرف و نحو ، فقه و اصول ، دعا ، تاريخ ، شعر و ساير موضوعات متفرّقه را شامل مى شود .
تأليفات وى به ترتيب تاريخ تأليف ، به شرح زير است :
1 . الجواهر السنية في شرح العوامل المحسنية كه مؤلف آن را در سال 1209ق ، تأليف نموده و نسخه اى از آن در كتاب خانه آية اللّه مرعشى ، به شماره 5865 موجود است .
2 . معين المبتدى در نحو ، تأليف سال 1213ق .
3 . ينابيع الأصول كه شرحى است بر كتاب عين الأصول ملاّ احمد نراقى ^۱ و در نجف اشرف تأليف شده است .
4 . العجالة الحائرية ، درباره تحقيق در فرق ميان لفظ مشترك و مرتَجَل و مجاز و حقيقت . اين كتاب در الذريعة (ج 15 ، ص221) معرّفى شده است .
5 . قالعة الشبهة ، تأليف شده در نجف اشرف ، درباره نجاست