۱۳۵۹۹.عنه عليه السلام :عَجَبا لِلعاقِلِ ؛ كَيفَ يَنظُرُ إلى شَهوَةٍ يُعقِبُهُ النَّظَرُ إلَيها حَسرَةً ؟ ! ^۱

۱۳۶۰۰.عنه عليه السلام :شِيمَةُ العُقَلاءِ قِلَّةُ الشَّهوَةِ ، و قِلَّةُ الغَفلَةِ . ^۲

۱۳۶۰۱.الإمامُ الكاظمُ عليه السلام :إنَّ العاقِلَ لا يَكذِبُ و إن كانَ فيهِ هَواهُ . ^۳

2759

العَقلُ و مَعرِفَةُ الخَيرِ وَ الشَّرِّ

۱۳۶۰۲.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :لَيسَ العاقِلُ مَن يَعرِفُ الخَيرَ مِنَ الشَّرِّ ، و لكِنَّ العاقِلَ مَن يَعرِفُ خَيرَ الشَّرَّينِ . ^۴

2760

ما يَكونُ لِلعاقِلِ

۱۳۶۰۳.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :لِلعاقِلِ في كُلِّ عَمَلٍ ارتِياضٌ . ^۵

۱۳۶۰۴.عنه عليه السلام :لِلعاقِلِ في كُلِّ عَمَلٍ إحسانٌ ، لِلجاهِلِ في كُلِّ حالَةٍ خُسرانٌ . ^۶

۱۳۶۰۵.عنه عليه السلام :لِلعاقِلِ في كُلِّ كَلِمَةٍ نُبلٌ . ^۷

۱۳۵۹۹.امام على عليه السلام :شگفتا از خردمند، چگونه به شهوتى مى نگرد كه پيامد نگاه كردن به آن، افسوس خوردن است؟

۱۳۶۰۰.امام على عليه السلام :خصلت خردمندان، قلّت شهوت و قلّت غفلت است.

۱۳۶۰۱.امام كاظم عليه السلام :خردمند دروغ نمى گويد، گر چه دلخواه او در گفتن آن دروغ باشد.

2759

خرد و شناخت نيك و بد

۱۳۶۰۲.امام على عليه السلام :خردمند كسى نيست كه نيك را از بد باز شناسد، بلكه خردمند كسى است كه از ميان دو بدى، آن را كه كمتر بد است بشناسد.

2760

آنچه براى خردمند است

۱۳۶۰۳.امام على عليه السلام :براى خردمند در هر كارى پرورش نفْس است.

۱۳۶۰۴.امام على عليه السلام :براى خردمند در هر كارى نيكى و احسانى است؛ براى نادان در هر حالتى ضرر و زيانى.

۱۳۶۰۵.امام على عليه السلام :در هر سخنى كه خردمند مى گويد، آثار هوشمندى و نجابت آشكار است.

۱۳۵۹۱.عنه عليه السلام :أعقَلُكُم أطوَعُكُم . ^۱

(انظر) العلم : باب 2787.
الذنب : باب 1365.

2758

العَقلُ و تَركُ اللَّذّاتِ

۱۳۵۹۲.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :العاقِلُ مَن غَلَبَ هَواهُ ، و لَم يَبِعْ آخِرَتَهُ بِدُنياهُ . ^۲

۱۳۵۹۳.عنه عليه السلام :العاقِلُ مَن هَجَرَ شَهوَتَهُ ، و باعَ دُنياهُ بِآخِرَتِهِ . ^۳

۱۳۵۹۴.عنه عليه السلام :العاقِلُ عَدُوُّ لَذَّتِهِ ، الجاهِلُ عَبدُ شَهوَتِهِ . ^۴

۱۳۵۹۵.عنه عليه السلام :العاقِلُ مَن عَصى هَواهُ في طاعَةِ رَبِّهِ . ^۵

۱۳۵۹۶.عنه عليه السلام :العاقِلُ مَن غَلَبَ نَوازِعَ أهوِيَتِهِ . ^۶

۱۳۵۹۷.عنه عليه السلام :العاقِلُ مَن أماتَ شَهوَتَهُ ، القَوِيُّ مَن قَمَعَ لَذَّتَهُ . ^۷

۱۳۵۹۸.عنه عليه السلام :العاقِلُ مَن يَملِكُ نَفسَهُ إذا غَضِبَ ، و إذا رَغِبَ ، و إذا رَهَبَ . ^۸

۱۳۵۹۱.امام على عليه السلام :خردمندترين شما فرمانبردارترين شما [از خدا] است.

2758

خرد و فرو گذاشتن لذّتها

۱۳۵۹۲.امام على عليه السلام :خردمند كسى است كه بر هوس خويش چيره آيد و آخرتش را به دنيايش نفروشد.

۱۳۵۹۳.امام على عليه السلام :خردمند كسى است كه از شهوت خويش دورى كند و دنيايش را به آخرتش بفروشد.

۱۳۵۹۴.امام على عليه السلام :خردمند، دشمن لذّت خويش است و نادان، بنده شهوت خويش.

۱۳۵۹۵.امام على عليه السلام :خردمند كسى است كه در راه فرمانبرى از پروردگار خود، هوس خويش را نافرمانى كند.

۱۳۵۹۶.امام على عليه السلام :خردمند كسى است كه بر انگيزه هاى هواهاى نفْس خويش چيره آيد.

۱۳۵۹۷.امام على عليه السلام :خردمند كسى است كه شهوت خويش را بميراند؛ نيرومند كسى است كه لذّت خويش را درهم كوبد.

۱۳۵۹۸.امام على عليه السلام :خردمند كسى است كه هر گاه خشم يا خواهش و ترسى در او به وجود آمد خويشتندار باشد.