۱۳۵۸۵.عنه صلى الله عليه و آله :إنَّ العاقِلَ مَن أطاعَ اللّهَ و إن كانَ ذَميمَ المَنظَرِ حَقيرَ الخَطَرِ . ^۱

۱۳۵۸۶.عنه صلى الله عليه و آلهـ لَمّا سُئلَ عَنِ العَقلِ ـ: العَمَلُ بِطاعَةِ اللّهِ ، و إنَّ العُمّالَ بِطاعَةِ اللّهِ هُمُ العُقَلاءُ . ^۲

۱۳۵۸۷.الكافي :بَعضُ أصحابِنا رَفَعَهُ إلَى الإمامِ الصّادقِ عليه السلام : قلتُ لهُ : مَا العقلُ؟ قالَ : ما عُبِدَ بِهِ الرَّحمنُ وَ اكتُسِبَ بِهِ الجِنانُ . قالَ : قُلتُ : فَالّذي كانَ في مُعاوِيَةَ ؟ فقالَ : تِلكَ النَّكراءُ ، تِلكَ الشَّيطَنَةُ ، و هِيَ شَبيهَةٌ بِالعَقلِ و لَيسَت بِالعَقلِ . ^۳

۱۳۵۸۸.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :العاقِلُ مَن تَوَرَّعَ عَنِ الذُّنوبِ ، و تَنَزَّهَ مِنَ العُيوبِ . ^۴

۱۳۵۸۹.عنه عليه السلام :هِمَّةُ العاقِلِ تَركُ الذُّنوبِ ، و إصلاحُ العُيوبِ . ^۵

۱۳۵۹۰.عنه عليه السلام :لَو لَم يَنْهَ اللّهُ سُبحانَهُ عَن مَحارِمِهِ لَوَجَبَ أن يَجتَنِبَها العاقِلُ . ^۶

۱۳۵۸۵.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :خردمند كسى است كه خدا را فرمان برد؛ گر چه زشت رو و حقير باشد.

۱۳۵۸۶.پيامبر خدا صلى الله عليه و آلهـ در پاسخ به اين پرسش كه عقل چيست؟ ـفرمود : به كار بستن طاعت خدا و راستى كه عمل كنندگان به طاعت خدا همان خردمندانند.

۱۳۵۸۷.الكافى :شخصى مى گويد از امام صادق عليه السلام درباره عقل سؤال كردم ؟ حضرت فرمود : عقل آن چيزى است كه به وسيله آن خداى رحمان عبادت شود و بهشت به دست آيد. راوى مى گويد: گفتم: پس آنچه در معاويه بود چيست؟
حضرت فرمود: آن نيرنگ است، آن شيطنت است. آن شبيه عقل است ولى عقل نيست.

۱۳۵۸۸.امام على عليه السلام :خردمند كسى است كه از گناهان دورى كند و از عيبها پاك باشد.

۱۳۵۸۹.امام على عليه السلام :همّت خردمند ترك گناهان و برطرف كردن عيبهاست.

۱۳۵۹۰.امام على عليه السلام :اگر خداوند سبحان، از حرامهاى خود نهى هم نمى كرد، باز لازم بود كه خردمند از آنها دورى كند.

۱۳۵۷۹.عنه عليه السلام :مَن عَقَلَ تَيَقَّظَ مِن غَفلَتِهِ ، و تَأهَّبَ لِرِحلَتِهِ ، و عَمَّرَ دارَ إقامَتِهِ . ^۱

۱۳۵۸۰.عنه عليه السلام :ما العاقِلُ إلاّ مَن عَقَلَ عَنِ اللّهِ و عَمِلَ لِلدّارِ الآخِرَةِ . ^۲

۱۳۵۸۱.عنه عليه السلام :إنَّ العاقِلَ مَن نَظَرَ في يَومِهِ لِغَدِهِ ، و سَعى في فَكاكِ نَفسِهِ ، و عَمِلَ لِما لا بُدَّ لَهُ مِنهُ و لا مَحيصَ لَهُ عَنهُ . ^۳

۱۳۵۸۲.عنه عليه السلام :إنَّ العاقِلَ يَنبَغي أن يَحذَرَ المَوتَ في هذِهِ الدّارِ ، و يَحسُنُ لَهُ التَّأهُّبُ قَبلَ أن يَصِلَ إلى دارٍ يَتَمَنّى فيها المَوتَ فلا يَجِدُهُ . ^۴

۱۳۵۸۳.عنه عليه السلام :العاقِلُ مَن زَهِدَ في دُنيا فانِيَةٍ دَنِيَّةٍ، و رَغِبَ في جَنَّةٍ سَنِيَّةٍ خالِدَةٍ عالِيَةٍ . ^۵

(انظر) العقل: باب 2774.
الآخرة : باب 24.

2757

العَقلُ و طاعَةُ اللّهِ

۱۳۵۸۴.رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آلهـ لَمّا قيلَ في رَجُلٍ نَصرانِيٍّ لَهُ بَيانٌ و وَقارٌ و هَيبَةٌ : ما أعقَلَ هذا النَّصرانِيَّ ! ـ: مَهْ ، إنَّ العاقِلَ مَن وَحَّدَ اللّهَ و عَمِلَ بِطاعَتِهِ . ^۶

۱۳۵۷۹.امام على عليه السلام :هر كه خرد ورزد، از غفلتِ خود بيدار شود و خود را براى سفرش آماده كند و سراى اقامت خود را آباد سازد.

۱۳۵۸۰.امام على عليه السلام :خردمند نيست مگر كسى كه خدايى بينديشد و از نافرمانى باز ايستد و براى سراى آخرت كار كند.

۱۳۵۸۱.امام على عليه السلام :خردمند كسى است كه در امروزش به فكر فرداى خود باشد و در راه آزاد كردن خويش [از آتش دوزخ] بكوشد و براى چيزى كار كند كه چاره و گريزى از آن ندارد.

۱۳۵۸۲.امام على عليه السلام :خردمند بايد در اين سرا از مرگ حذر كند و خود را براى آن به خوبى آماده سازد؛ پيش از اين كه به سرايى رود كه در آن آرزوى مرگ مى كند ولى آن را نمى يابد.

۱۳۵۸۳.امام على عليه السلام :خردمند كسى است كه به دنياى فانىِ بى ارزش پشت كند و به بهشت ارزنده جاويدانِ برين روى آورد.

2757

خرد و فرمانبرى از خدا

۱۳۵۸۴.رسول خدا صلى الله عليه و آلهـ آن گاه كه در حضور او درباره مردى مسيحى كه از قدرت سخنورى و وقار و هيبتى برخوردار بود، گفته شد: چه خردمند است اين مرد مسيحى! ـفرمود : خاموش! همانا خردمند كسى است كه خدا را يگانه بداند و طاعت او را به جاى آورد.