مَعْلُومَاتٌ » 1 و بكسر حاء اسم مصدر است ، و در لغت بمعنى قصد است .
و در حديث « اصول كافى » است در باب جنود عقل و جهل : الحج بمعنى القصد و ضد آن نبذ ميثاق است 2 .
و در عرف فقهاء : هو قصد البيت للتقرّب إلى اللّه بافعال مخصوصة بزمان مخصوص فى اماكن مخصوصة 3 .
پس بدان اين فريضه بر هر كسى كه عاقل است و بالغ و استطاعت دارد در عمر يك مرتبه واجب است با شرائطى كه علماء اعلام ذكر فرموده اند خلافاً للصدوق طاب ثراه كه بر اهل ثروه وجده هر سال واجب مى داند .
و از طريق اهل البيت مرويست : « يك حج مبرور بهتر از دنيا و مافيهاست و يك حج مبرور اجرى جز بهشت ندارد » 4 .
و در حديث نبوى صلى الله عليه و آله است : « حجاج و عمّار ، زوّار خدا و وفداللّه اند هر چه سؤال كنند خداوند عطاء مى نمايد و اگر استغفار كنند خداوند مى آمرزد و اگر بخوانند مستجاب مى نمايد و اگر شفاعت كنند قبول مى فرمايد شفاعت ايشان را » 5 .
و أيضاً مروى است : « گناهى بزرگتر از اين گناه نيست كه شخص در عرفات روز عرفه حاضر شود و گمان كند خداوند او را نيامرزيد » .
و ايضاً مرويست : « بيايند در آخر الزمان مردمانى كه به حج روند و آنها بر چهار قسم باشند : پادشاهان براى نزهت ، اغنياء براى تجارت ، وفقراء از براى مسألت ، و قراء
1.بقره : ۱۹۷ .
2.كافى ۱/۲۲ براى عقل ۷۵ سرباز شمرده شده است تا اينكه مى فرمايد : « والحج ، وضدّه نبذ الميثاق » .
3.الاقتصاد ، شيخ طوسى : ۲۹۷ ، منتهى المطلب ( سنگى ) ۲/۶۴۲ .
4.قريب به اين مضمون است روايت وسائل الشيعة ۱/۲۷ ح ۳۴ ، امالى طوسى : ۶۹۴ ح ۱۴۷۸ .
5.بدين مضمون روايت مروى از اميرمؤمنان عليه السلام در حديث اربع مائه مى باشد . رجوع كنيد به : خصال صدوق : ۶۳۵ ، وسائل الشيعة ۳/۸۵ ح ۵ .