و بعضى گفته اند ^۱ : ايجاب و وجوب در معنى با هم نزديكند فرقى بين ايشان نيست و معنى ايجاب ظاهراً آن استحقاق دادن بنده است مى گويند اوجبه اى استحقه و برخى گفته اند ايجاب معنى آن تأثير است و وجوب حصول اثر .
و در فقره دعاست : «اسألك بموجبات رحمتك» ، و مراد از موجبات امورى است كه موجب و مورث رحمت و غضب مى شود .
و امام عليه السلام در اين فقره اسباب رحمت را تمنّا مى نمايد و موجبه كه امام عليه السلام بعد از هر نمازى خواسته (امتنان و ) ^۲ خواستن بهشت است و يكى از موجبات رحمت كه ائمّه هدى به ماها تعليم فرموده اند زيارات قبور امام زادگان آن است سيّما حضرت عبدالعظيم عليه السلام ، يعنى : اين زيارت موجبه اى است كه ما را به رحمت پروردگارى كه جنّت دائمه باقيه است مى رساند و معنى وجبت له الجنة آن است اگر قبل از زيارت شخص زائر استحقاق وصول به رحمت و دخول به جنت نداشته است بعد از زيارت كردن ، واجب و لازم شده است كه به جنّت برود .
به عبارت ديگر خداوند مهربان او را استحقاق دخول جنان داد و از اين بيان همان افاضه فضل و احسان آن مبدء فضل و كرم معلوم مى شود و فرق است بين اينكه مستحق باشد يا مستحق بكنند او را اگر استحقاق بدهند آن حكايت بخشايش است و استحقاق دادن خود عين رحمت و حقيقت جنت است ، و در فقره دعاء فرج است : يا مبتدئاً بالنعم قبل استحقاقها ^۳ يعنى : اى كسى كه ابتداء به نعتمها فرموده پيش از استحقاق دادن آن نعمتها .
و معنى آيه كريمه « نَبِّئْ عِبَادِى أَنِّى أَنَا الْغَفُورُ الرَّحِيمُ »^۴ همين است پس از تهيّه موجزه عرض مى نمايم : زيارت حضرت عبدالعظيم موجبه و سبب دخول جنّت مى شود به شرط

كيست ؛ از آنكه اول و آخر او محذوف و افتاده بود اين عبارت را بعد از شرح احوال حضرت عبدالعظيم نوشته است : اقول وقد نقل بعض مشايخنا المعتمدين ان الرّضا عليه السلام نصّ على زيارته ^۱ ، يعنى : من مى گويم كه بعضى از مشايخ علماء كه معتمدند نقل كرده اند كه حضرت رضا عليه السلام به زيارت حضرت عبدالعظيم خبر داد و استبعاد و استيحاشى ندارد اخبار آن بزرگوار به امر مستقبل و تشويق اهل رى بر زيارت حضرت عبدالعظيم ؛ از آنكه امام عليه السلام به عقيده شيعه اثناعشريه به ما كان و ما يكون و ما هو كائن عالم است و آنچه الى يوم القيام از كتم عدم به فضاء شهود و بروز مى رسد و احاديث صحيحه كتاب « اصول كافى » شهادت بر صدق مقصود و مراد البته دلالت دارد .

موجبةٌ فيه مَثُوبة

حال بايد فهميد كه چگونه بهشت بر زاير حضرت عبدالعظيم واجب مى شود .
بدان كه كلمه « وجبت له الجنة » در كتب اخبار بسيار است سيّما در زيارت حضرت فاطمه مدفونه در بلده قم كه مرحوم مجلسى در كتاب « مزار » نقل كرده است كه امام عليه السلام فرمود : « هر كس آن معصومه را زيارت كند بهشت بر وى واجب مى شود » ^۲ .
و خوب است در اين كلمه مباركه تأمّلى كرد و توغّلى نمود و جهت وجوب جنت را دانست .

در معنى « وجوب » و « ايجاب » است

جوهرى در كتاب « صحاح اللغه » ^۳ گفته است وجوب به معنى لزوم است .