397
روح و ريحان ج3

نوشته است : عبدالعظيم هذا هو عبدالعظيم المدفون بمسجد الشجرة وقبره يزار و قد نصّ على زيارته الامام على بن موسى الرّضا عليه السلام قال : « من زار قبره وجبت له على اللّه الجنّة » . وقد ذكره بعض النسابين .
يعنى : اين بزرگوار كه موسوم به عبدالعظيم است و مدفون در مسجد شجره است و قبرش را زيارت مى كنند به تحقيق بر زيارت وى حضرت رضا عليه السلام تنصيص كرده است يعنى : فرموده است كسى كه زيارت كند او را واجب مى شود از براى او بهشت .
و مؤيّد صحّت اين حديث شريف همان فرمايشى است كه مرحوم ميرداماد در كتاب « رواشح » ۱ فرموده است : وقد ورد : « من زار قبره وجبت له الجنّة » .
و مرحوم شهيد در آخر حديث فرموده اند : اين قول را جمعى از علماء انساب ذكر كرده اند و روايتى نيز به طرز و بيان ديگر از حضرت على بن موسى الرضا در السنه و افواه مشهور است كه ملخّص از آن را مى نويسم كه آن جناب فرموده اند : « هر كس قدرت ندارد به زيارت من در خراسان بيايد پس برادرم حضرت عبدالعظيم را در رى زيارت كند » ۲ .
و هر قدر داعى سعى بليغ نمودم در دواوين و كتب معروفه علماء رجال و انساب اين روايت را به اين بيان نيافت .
على اىّ حال ، اگر چه حضرت عبدالعظيم معاصر با زمان حضرت رضا عليه السلام نبوده است اما معلوم مى شود خبرى از زيارت آن بزرگوار داده اند .

اشاره به حديث مروى از حضرت على بن موسى الرضا عليه السلام در فضل زيارت حضرت عبدالعظيم

و در يكى از كتابهاى رجال كه الحال موجود است ولكن ندانستم كه مؤلّف و جامع آن

1.الرواشح السماوية : ۵۰ راشحه پنجم .

2.احتمال دارد منشأ اين حديث ، روايتى باشد كه سابقاً از امام كاظم عليه السلام نقل شد كه حضرت فرمودند : « من لم يقدر أن يزورنا فليزر صالحى اخوانه يكتب له ثواب زيارتنا » ، فتأمل .


روح و ريحان ج3
396

تعداد اقوال علماء سابقين و سالفين از آنچه در حق حضرت عبدالعظيم منقول و مذكور در كتب است ابسط از آنچه نقل شده معلوم خواهد گرديد پس سزاوار آن است كه به شرح حديث ديگر بپردازيم كه زياده از اين مشقّت خاصان تحصيل حاصل است و استمداد از انفاس قدسيه ايشان لازم .

الحديث الثانى:حديث دوم در ثواب زيارت حضرت عبدالعظيم است ايضاً

در شرح حديث ثانى فى زيارة عبدالعظيم بن عبداللّه الحسنى :
مخفى نماند از زمانى كه داعى ساعى شد در جمع احوال و اخبار حضرت عبدالعظيم عليه السلام از جماعتى علماء معاصرين و اهل تتبّع و فضل مى شنيدم كه مى فرمودند از حضرت على بن موسى الرّضا عليه السلام روايتى ديده ايم كه خبر داده است زيارت حضرت عبدالعظيم و ثواب آن را وليكن از هر يك سندى و مأخذى مى خواستم در نظر نداشتند ، يعنى : از خاطر شريف ايشان مأخذ آن محو شده بود .
در اين اوقات كه داعى مشغول بودم كتاب « روضات الجنّات » كه از مؤلّفات عالم متبحر معاصر آقاميرزا محمّد باقر خلف رشيد سديد مرحوم مبرور ميرزا زين العابدين خوانسارى است كه از دار السّلطنه اصفهان به طهران آوردند الحقّ در اين زمان اين كتاب را نعمتى عظيم يافتم چون وضعش شرح احوال رجال از متكلّمين و تابعين اهل بيت عصمت عليهم السلام بود براى اطلاع از احوال حضرت عبدالعظيم در باب عين تفحّص كرده نقلى از اقوال و شرحى از احوال آن بزرگوار يافتم و اين روايت هم از آن كتاب به فارسى ترجمه كرده مى نويسم .
شهيد ثانى عليه الرّحمه فرمود در تعليقى كه بر « خلاصه » ۱ علاّمه اعلى اللّه مقامه

1.مستدرك الوسائل ۱۰/۳۶۷ ح ۱۲۱۹۵ به نقل از شهيد ثانى در حواشى خلاصه .

  • نام منبع :
    روح و ريحان ج3
    سایر پدیدآورندگان :
    حسيني اشكوري، سيد صادق
    تعداد جلد :
    5
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1382
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 175342
صفحه از 427
پرینت  ارسال به