حجاب قلب در قرآن و روایات

فرشته کوهساری ^۱

چکیده

مقاله با هدف تبیین و نگارش «حجاب‌های افکنده بر دل، که مانع رسیدن به کمالات عالیه می‌شود و انسان را روز به روز از راه تعالی دور می‌کند، با تأکید بر آیات و روایات» به رشته تحریر در آمده است و در این مسیر، مهم‌ترین حجاب‌ها که باعث دور شدن انسان از درک حقایق می‌شود، از منظر قران به بحث گذاشته شده است. قلبی که در آیات و روایات معرفی شده با توجه به قرینه‌های موجود، یک ابزار شناخت به شمار می‌آید و از این رو قرآن تأکید زیادی در حفظ و نگهداری آن دارد.
این مقاله به این نکته راهبردی در اخلاق و تربیت دینی و صفای دل دست می‌یابد که انسان با یادآوری و استمرار در ذکر خدا و عبرت گرفتن از سرگذشت پیشینیان و دوری جستن از گناه و مطالعه کتب اخلاقی و احادیث ائمه و ... و در نهایت یاد مرگ، می‌تواند حجاب‌هایی را از قبیل جهل، استکبار، کبر و ریا، حبّ دنیا، انجام گناه، آرزوهای طول و دراز و ... که باعث قساوت دل، زیغ قلب، کوردلی، ختم قلب، زنگار دل و در نهایت مرگ قلب می‌شود، از چهره قلب بزداید و قلب خود را عاری از حجاب‌های دل بنماید.

کلیدواژه‌ها: قلب، حجاب دل، قرآن، شناخت.

مقدمه

پروردگار عالم در قرآن مجید در باره آفات، مفاسد، درجات و حالات قلب آدمی ‌حقایقی را بیان فرموده و موقعیت و جایگاه آن را در وجود آدمی، و تأثیرش را در سعادت و شقاوت انسان، توسط پیامبران و انبیا عظام و راهنمایان صلاح و فساد بنی آدم، با زبان‌های مختلف و تعبیرات گوناگون ابلاغ فرموده است و این گونه اهمیت و عظمت آن را به جامعه‌های انسانی در عرض قرون متمادی رسانیده است.