محمد بن محمد بن اشعث()

ولادت‏

ابو على، محمد بن محمد بن اشعث كوفى از راويان شيعه در قرن چهارم هجرى مى‏باشد.

محمد در كوفه، شهر شيعيان و علاقه‏مندان به خاندان حضرت على عليه السلام و شهر راويان بزرگ شيعه، به دنيا آمد.

او از همان كودكى با عشق به على و خاندان على و اهل بيت رسول الله صلى اللّه عليه و آله و سلم بزرگ شد و چيزى نگذشت كه خود نيز از راويان علوم محمد و آل محمد گرديد.

سفر به مصر

محمد به مصر سفر كرد و در محله سقيفه جواد ساكن شد. مصر در آن دوران تغيير و تحولات عظيمى را به خود مى‏ديد. فاطميين و طرفداران فرزندان فاطمه زهرا سلام الله عليها و اهل بيت رسول خدا صلى الله عليه و آله قدرت را در دست گرفته بودند و مردم به راحتى به خاندان رسول خدا ابراز علاقه مى‏كردند.

محمد نيز در آنجا رحل اقامت گزيد و در درس موسى بن اسماعيل بن موسى بن جعفر عليهما السلام شركت مى‏كرد و از محضر آن بزرگوار بهره‏هاى فراوان گرفت.

روايت كتاب‏

در همانجا بود كه او تصميم گرفت تا كتاب« الجعفريات» را روايت كند كه بيشتر روايات آن را از طريق موسى بن اسماعيل از اجداد طاهرينش روايت مى‏كند.

اين كتاب بعدها به عنوان يكى از اصول روايى چهارصد گانه و معتبر شيعه به شمار آمد و روايات آن مورد توجه علما و فقهاى شيعه قرار گرفت.

سخنان بزرگان‏

علامه حلى در كتاب خلاصه و نجاشى در كتاب رجال خود درباره او مى‏گويند:« محمد بن محمد بن اشعث اهل كوفه و شخصيتى مورد اطمينان و شيعه مى‏باشد. وى به مصر رفته و در آنجا زندگى مى‏كرد.» صاحب رياض العلما درباره او مى‏گويد:« ابو على، محمد بن اشعث كندى كوفى از قدماى اصحاب و از راويان شيعه است و كتاب رواية الأبناء عن الآباء من آل الرسول صلى الله عليه و آله و سلم را روايت مى‏كند.»ظاهراً اين كتاب همان كتاب الجعفريات باشد.

سخن علماى اهل تسنن‏

ابن عدى درباره او مى‏گويد:« من در مصر از او روايت مى‏نوشتم. شدت تشيعش موجب گشت تا كتابى را براى ما بيرون بياورد كه شامل هزار حديث بود و ادعا مى‏كرد كه آنها را از موسى بن اسماعيل بن موسى بن جعفر روايت مى‏كند و آنها هم از پدران خود روايت كرده‏اند...»

اساتيد

وى علاوه بر موسى بن اسماعيل بن موسى بن جعفر عليهما السلام از محضر شخصيت‏هاى ديگرى نيز بهره برده، مانند: مؤمل بن وهاب، على بن زيد فرايضى، هارون بن سعيد ايلى، ابو يحيى محمد بن بريد مقرى، محمد بن خلف بن عمر، محمد بن عوير ايلى، اسماعيل بن اسحاق بن سهل اموى و موسى بن ابراهيم بن موسى بن جعفر عليهما السلام.

شاگردان‏

شخصيت‏هاى فراوانى از او بهره برده‏اند از جمله: ابو محمد سهل بن احمد بن عبد الله بن سهل ديباجى، ابو الفضل شيبانى، ابو الحسن على بن جعفر بن حماد، عبد الله بن مفضل بن محمد بن هلال، ابراهيم بن محمد بن محمد بن عبد الله قرشى، ابو محمد عبد الله بن محمد بن عبد الله بن عثمان معروف به ابن السقاء، ابو الحسن محمد بن داود بن سليمان كاتب و...

تأليفات‏

وى غير از كتاب جعفريات بنابر نقل نجاشى كتاب ديگرى نيز در احكام حج دارد كه به دست ما نرسيده است.