عصر مهدويت در تفسير ابوالفتوح رازى رحمه‌‏الله - صفحه 422

3. كسى را مى كشد و دوباره زنده مى نمايد؛ ۱
4. همراه او بهشت و آتش است؛ ۲
5. به همراه او نهرى از آب سفيد و نهرى از آتش است؛ ۳
6. دعاى او مستجاب است. به آسمان امر مى كند، مى بارد. به زمين دستور مى دهد، مى رويد. از مردم چيز مى خواهد، اگر كوتاهى كنند، همه اموالشان به او ملحق مى گردد. از خرابى عبور مى كند، گنجهاى آن بيرون مى آيد. ۴

چند احتمال درباره شخصيت دجال

درباره دجال چند احتمال وجود دارد:
1. اينكه او قبل از ظهور حضرت مهدى عليه السلام مشاهده مى شود و كارهاى خارق العاده اى را با سحر و جادو انجام مى دهد.
استاد كورانى مى گويد: «قوى ترين احتمالات در امر دجال اين است كه او را شخصى حقيقى بدانيم».
2. احتمال ديگر اينكه او همان شيطان و ابليس است كه از خداوند درخواست نمود تا روز قيامت زنده بماند و مطابق برخى از روايات، قتل او هنگام ظهور حضرت مهدى عليه السلام است.
3. احتمال سوم آن است كه بگوييم دجّال همان سفيانى است كه در روايات شيعه به خروج او اشاره شده است. بر اين احتمال، گرچه شواهدى در روايات وجود دارد كه قابل انطباق بر دجال است، ولى بيشتر صفاتى كه براى دجّال ذكر شده، قابل انطباق بر سفيانى نيست.

1.مستدرك حاكم، ج ۴، ص ۵۳۷؛ مسند احمد، ج ۳، ص ۳۶؛ صحيح بخارى، ج ۲، ص ۲۲۳.

2.مسند احمد، ج ۵، ص ۴۳۵.

3.معجم الكبير، ج ۲، ص ۵۶.

4.صحيح مسلم، ج ۸، ص ۱۹۷؛ مسند احمد، ج ۴، ص ۱۸۱.

صفحه از 428