نسبت رأی و أثر در تفسیر البسیط واحدی و التبیان شیخ طوسی با تأکید بر مؤلفه‌های تفسیر به رأی
سال
1399 / شماره پیاپی
68 /
صفحه
۷۹-۹۹
چکیده :
در این مقاله رویکرد تفسیری واحدی نیشابوری (م.468 ق.) مفسّر شافعی در تفسیر البسیط و شیخ طوسی (م. 460 ق.) مفسّر شیعه در تفسیر التبیان به تفسیر به رأی بررسی می‌شود. این دو تن، از مفسّران قرن پنجم و تقریباً همزمان هستند. واحدی در این شیوه، آیات را بر اساس لغت، وجوه دلالت آن و علوم قرآنی تفسیر میکند. هم‌چنین در تفسیر اجتهادی خود به جمع بین تفسیر به رأی و تفسیر اثری می‌پردازد. وی در صورت تعارض، اولویت را به تفسیر اثری می‌دهد و یافته‌های تفسیر به رأی را بر اساس مستندات تفسیر اثری توجیه میکند. شیخ طوسی از روایات تفسیری چهار گونه استفاده میکند: استفادۀ تفسیری، تبیین معانی واژهها، تبیین اِعراب آیات، استفادۀ کلامی. اجتهاد طوسی در این میان، جمع بین اقوال و روایات تفسیری به شیوۀ نقد برخی از آنها بر اساس روایات و تأیید یا تقویت بعضی دیگر است. شباهتها و تفاوت این دو رویکرد در مقاله تبیین شده است.
کلیدواژه‌های مقاله :تفسیر اثری؛ تفسیر به رأی؛ تفسیر اجتهادی؛ تفسیر البسیط؛ واحدی نیشابوری؛ شیخ طوسی؛ تفسیر التبیان؛ رویکردهای تفسیری
