بررسی روایات لعن «زرارة بن اعین» با توجه به جریان‌های کلامی امامیه
سهیلا پیروزفر۱
سعیده سادات موسوی‌نیا۲
چکیده
«زراره بن اعین» از راویان جلیل‌القدری است که از یک‌سو مورد مدح روایی و توثیق جمعی تحت عنوان اصحاب اجماع قرار گرفته و از سویی دیگر، با لعن و ذم شدید مواجه شده است. در آثار رجالی دلایل و توجیه‌های مختلفی در باره روایات لعن زراره بن اعین ارائه شده است. برخی، با اتکا به ضعف سند، آنها را کنار گذاشته‌اند و برخی دیگر، صدور این‌گونه روایات را به جهت تقیه میدانند. در کتب رجال از باور به استطاعت، به عنوان بدعتی که زراره بدان قایل بود، نام برده‌اند. این مقاله با بررسی سند و متن روایات لعن نشان داده است، روایاتی که زرارة‌بن اعین در آنها مورد لعن قرار گرفته‌اند، از سوی طرفداران جریان فکری مقابل در زمینه موضوع کلامی استطاعت است.
کلید واژه‌ها: زراره بن اعین، جرح‌و تعدیل، استطاعت.
درآمد
در روایات، گاه با تعارض در جرح و تعدیل راویان مواجه میشویم که داوری در باره این‌گونه تعارض‌ها را با مشکل جدی رو به رو کرده است؛ به‌خصوص اگر گزارش‌های متعارض در باره فردی باشد که در باره وثاقت وی اجماع باشد. نمونه‌ای از این تعارض‌ها در باره زرارة بن اعین (م150ق) است. وی از یک‌سو مورد مدح روایی و توثیق جمعی تحت عنوان اصحاب اجماع قرارگرفته و از دیگر سو، در روایاتی مورد لعن و ذم شدید واقع شده است.
1.. دانشیار دانشگاه فردوسی مشهد
2.. دانشجوی دکتری دانشگاه فردوسی مشهد (نویسنده مسئول)
