گفتمان ولایتعهدی امام رضا(ع) میان دو رویکرد «زیست ـ قدرت» و «زیست ـ سیاست»

نشریه : فصلنامه فرهنگ رضوی

نویسنده : پديدآورنده : حسن بشیر

چکیده :

طرح موضوع ولایتعهدی امام رضا(ع) توسط مأمون عباسی، یکی از حوادث بسیار مهم تاریخی است که به‌شدت با مسئلۀ امامت، حاکمیت و حکومت اسلامی مرتبط بوده و نیازمند تحلیل گفتمانی ویژه می‌باشد. دورۀ مأمون یک دوره استثنایی در تاریخ عباسیان است که با جریان‌های مختلف سیاسی ـ اجتماعی و فرهنگی ـ دینی روبرو بوده که نیازمند ظهور گفتمانی شده است که بر پایۀ «ولایتعهدی» مبتنی می‌باشد. این مقاله درصدد است تا «گفتمان ولایتعهدی» را به‌مثابه یک گفتمان مؤثر در طرح دیدگاه‌های مربوط به «سلطه» و «تدبیر» بر اساس رویکردهای «زیست ـ قدرت» و «زیست ـ سیاست» مورد تحلیل قرار داده و برخوردهای مأمون عباسی (رویکرد سلطه) و حضرت امام رضا(ع) (رویکرد تدبیر) را بر پایۀ آن و با روش «پدام» مورد ارزیابی قرار دهد.