معناشناسی مفهوم حبط در قرآن کریم

نشریه : مطالعات قرآن و حدیث

نویسنده : پديدآورنده : مهدی مطیع
پديدآورنده : سوده اسعدی

چکیده :

«حبط اعمال» یکی از مهم‌ترین و رایج‌ترین مشکلات و موانع به ثمر رسیدن و ذخیره شدن اعمال انسان در جهان آخرت است. در پی عدم بروز بازخورد رفتار صحیح انسان در قبال کسب بی حد معارف و تعالیم الهی، این پرسش ایجاد می‌شود که چه چیز سبب می‌گردد انسان نتواند از تعالیم و معارف الهی که در دنیا تلاش بسیاری برای کسب آن‌ها کرده، عملاً در ارتقاء کیفیت زندگی و شئون انسانی خویش کمک بگیرد. توجه به این معنای قرآنی که اگر کسی موفق به کسب حسنه و فضیلتی از سوی خداوند متعال شد، حفظ و صیانت از آن در برابر آفات ممکنه در مسیر زندگی تا زمان حسابرسی اعمال آدمی نیز مسئولیتی ضروری و مهم دانسته شده، که در صورت انجام، وعدة چند برابر نمودن آن خوبی‌ها در کارنامه اعمال مؤمنین، نزد پروردگار هستی داده شده است، مؤید این مطلب به شمار می‌رود.
تقسیم شدن مفهوم حبط به انواع مختلفی از جمله حبط عمل، حبط صفت، حبط علم، حبط ایمان و عقیده، آسیب‌های است که ریشه بسیاری از بی ثمرگی تعالیم و معارف الهی آدمی در دیدگاه و زندگی عملی او به شمار می‌رود و ضرورت پرداخت به این موضوع مهم را بیان می‌دارد. در این مقاله تلاش شده تا با استفاده از روش معناشناسی و ترسیم شبکه معنایی حبط و حوزه‌های پیرامونی آن در قالب بررسی میدان‌های معناشناختی مترادفات، ملازم‌ها، متضادها و راه‌های برون شد از آن، تبیینی راه‌گشا و کاربردی از این موضوع حاصل شود.