تأمّلي در احاديث تحريف‏ نماي « الكافي » - صفحه 158

كتاب الكافى است . اين روايت در برخى از نسخه هاى الكافى ، با عدد هفت هزار آمده كه عددى تقريبى با آيات قرآن است . اگر اين پاسخ ، كافى نباشد ، هرگز نمى توانيم به ظاهر اين حديثْ ملتزم شويم ؛ چون حتى كمتر از حدود يك چهلم از يازده هزار آيه ساقط شده ، طبق اين حديث در مصادر فريقين به چشم نمى خورد ، با آن كه داعى بر نقل آنها بوده است ؛ بلكه در احاديث شيعى ، حتّى يك روايات نيز يافت نمى شود كه از حذف يا افزايش يك آيه كامل يا آياتى از قرآن خبر دهد تا مصداقى از اين كمّيت بزرگ باشد و اين ، نيرومندترين دليل بر عدم اعتماد به مفاد حديث ياد شده است .
كليدواژه ها : تحريف قرآن ، الكافى ، كتاب الحجّة ، ضعف سند ، سيره صحابه .

درآمد

واژه تحريف در لغت و اصطلاح

تحريف ، از ريشه «حرف (لبه و كناره)» است ۱ و به معناى مايل كردن، به كنار بردن و دگرگون ساختن به كار مى رود . ۲ بر اين پايه ، تحريفِ سخن ، يعنى متمايل ساختن معناى كلام از مقصود گوينده ، به سَمت احتمالى كه مى توان سخن گوينده را بر آن حمل كرد . ۳ سپس نتيجه تحريف ، ايجاد نوعى دگرگونى در مقصود گوينده است. اين واژه ، در قرآن و احاديث نيز به همين معنا به كار رفته است.
تحريفِ قرآن را مى توان به دو نوع معنوى و لفظى تقسيم كرد ؛ مقصود از تحريفِ معنوى ، تفسير و توجيه سخن ، بر خلاف مقصود گوينده است. اين نوع تحريف ، در قرآن رخ داده و امام على عليه السلام نيز از وقوع آن در زمان خود و آينده خبر مى دهد :
إلى اللّه أشكو من مَعْشَرٍ... ليس فيهم سِلعَةٌ أَبْوَرُ مِنَ الكتابِ إذا تُلىَ حَقَّ تِلاوتِهِ ولا سِلعَةٌ أنْفَقُ بَيعا وَلا أغلى ثَمَنا مِنَ الكتابِ إذا حُرِّفَ عَن مَواضِعِه... . ۴

1.معجم مقاييس اللغة ، ج ۲، ص ۴۲ ؛ المفردات ، ص ۲۲۸ .

2.معجم مقاييس اللغة ، ج ۲، ص ۴۳.

3.المفردات ، ص ۲۲۸ .

4.نهج البلاغة ، خطبه ۱۷؛ الكافى ، ج ۱، ص ۱۵۱ .

صفحه از 192