جايگاه عقل در معرفت ديني از نگاه امام علي(ع)

نشریه : پژوهشنامة علوی

نویسنده : پديدآورنده : فاطمه الهی
پديدآورنده : حسین مهدوی نژاد
پديدآورنده : مصطفی دلشاد تهرانی

سال / شماره پیاپی / صفحه 1 - 27

چکیده :

تعيين سهم عقل در فهم و معرفت ديني از بعد اعتقادي، اخلاقي، فقهي و حقوقي يكي از بهترين روشهاي شناخت دين است كه در حـوزة پـژوهشهـاي دينـي و جذب و اقناع فكري نسل جوان مطرح بوده است. در بررسي سخنان و بيانات امام علي(ع) به عنوان مفسر و مبين دين، ما شاهد گزاره هايي هستيم كه در آن عقل، در دو قسم، عقل نظري و عملي به معنـاي «ادراك و آگاهي»، هـم بـه فهـم كلّيات ميپردازد و هم ميتواند در ادراك خوبي و بدي رفتار و اعمال انسان تروي كند.
در آموزه هاي علوي، نه تنها اعتبار عقل در كنار نقل به صراحت مورد تأييد بـوده، بلكه تبيينهاي متعدد فلسفي، كلامي، اخلاقي، و فقهي در كلام امام علي(ع) وجود دارد كه عقل در سطوح مختلف به ادراك و پذيرش دين در كليـة ابعـاد اعتقـادي، فقهي و اخلاقي منجر ميگردد. و نقش عقل در درك و آگاهي بديهيات و مسلمات اولي و عدم تناقض اعتقادات و باورهـاي دينـي، و درك علـت و فلسـفة احكـام، استحكام و رسايي قوانين اخلاقي و سازگاري آن با هنجارها و مشتركات انسـاني، وحدت و عدم اختلاف همه يا اكثر قريب به اتفاق عقلا و پذيرش آراء محموده در آن نمايانده شده است.

کلیدواژه‌های مقاله :عقل، عقلانيت فلسفي، عقلانيت ديني، معرفـت دينـي، اخـلاق، امـام علي(ع).