سرچشمه‌هاي احاديث
سيد محمدجواد شبيري ۱
چكيده
اين مقاله درباره فرازي از يكي از زيارات پيامبر است كه با مراجعه به ديگر زيارت‌ها و احاديث معناي آن روشن مي‌شود.
نويسنده، در اين مقاله بر آن است تا روشن سازد كه گاهي براي روشن ساختن معناي درست زيارت بايد به سرچشمه آنها ـ كه قرآن و برخي از احاديث شيعه است ـ مراجعه كرد.
كليد واژه‌ها: زيارت پيامبر، سرچشمه احاديث، قرآن، فقه‌الحديث.
درآمد
سال‌ها پيش، هنگامي که نگارنده در کنار تربت پاک پيامبر گرامي اسلام( به قرائت زيارت مشهور آن حضرت ـ که از معاوية بن عمار از امام صادق( نقل شده ـ مي‌پرداخت، عبارتي نامأنوس در اين زيارت انديشه وي را مشغول داشت. گفتگوهاي چندي که با دوستان فاضل انجام گرفت، گره اين مشکل را نگشود تا به زيارت پيامبرصلي الله عليه و آله در روز شنبه برخورد شد، اين زيارت ـ که بسيار شبيه زيارت فوق است ـ راه‌حلي قابل توجه در پيش روي نهاد، ولي با بررسي‌هاي بيشتر اين نتيجه به دست آمد که حل اين مشکل در گرو توجه به سرچشمه اين زيارت است. بدين ترتيب، نگارنده دريافت که روش مراجعه به احاديث مشابه ـ که سال‌ها با آن آشنا بوده و کارکردهاي آن را در بحث‌هاي سندي و متني بارها تجربه کرده بود ـ ۲ بايد در سايه شناخت سرچشمه حديث پيموده گردد.
در بحث‌هاي حديثي ديگر، اهميت اين امر و ابعاد آن آشکار شد و نياز به مقاله يا مقاله‌هايي در تبيين اين روش احساس گرديد. مقاله حاضر نخستين مقاله از اين دست است که با تکيه بر زيارت فوق و با بررسي حديثي ديگر از حضرت سيدالشهداء( در صدد روشن ساختن پاره‌اي از زواياي اين بحث است.
1.محقق حوزه علميه قم.
2.به عنوان نمونه ر. ک: «درنگي در واژه تنقبت در زيارت عاشورا»، مجله علوم حديث، شماره۲۱، ص۴۸.
