امام علی علیه السلام
مَن لَم يَتَّعِظْ بِالنّاسِ وَعَظَ اللّهُ النّاسَ بهِ .
هر كه از مردم پند نگيرد، خداوند او را مايه پند مردم قرار دهد.
غرر الحكم : ح8931.
چکیده : کتاب‌های تاریخی، منابع حدیثی و نیز کتاب‌های تراجم و برخی منابع رجالی از مصادر شناخت رفتار معصومین علیهم السلام هستند. اما علیرغم وجود گزارش‌های فراوان از سیره معصومان علیهم السلام ، کاربرد برخی سیره‌های رفتاری در زمان حاضر با چالش ...
نویسنده :
چکیده : با توجه به جایگاه مهم شوخی در تعاملات انسانی و نمود آن، شادی، که نیاز ضروری روح آدمی است، واکاوی نحوۀ برخورد پیامبر اکرم(ص) و ائمه(ع) در این باره به‌عنوان اسوه، بسیار حائز اهمیت است. در بررسی‌های اولیه، دو دسته ...
چکیده : روش قرطبی در ارزیابی و فهم حدیث منزلت، آسیب‌هایی را به همراه داشته است. گستردگی و کثرت این آسیب‌ها در کنار قطعیتِ صدور و سادگیِ الفاظ و عبارات این حدیث، فرضیه تأثیرِ پیش‌فرض‌های اعتقادی وی را بر فقهالحدیث او به ...
چکیده : زبان از عناصر بنیادی در سبک شناسی است و از جمله مباحث مهم در بررسی زبان، توجه به جنسیت و ارتباط و تناسب آن با زبانِ متن ادبی است. برخی از پژوهشگران معتقد به وجود تمایز بین زبان مردانه و ...
چکیده : احادیث قدسی بخش مغفول مانده گنجینه پربار روایات معصومان و سرشار از نکتهها و لطیفه های اخلاقی است که میتواند راهنمای انسان در کسب معرفت الهی باشد. مطالعه و پژوهش درباره احادیث قدسی به منظور کاربردی کردن و سهولت در ...
چکیده : جامع روایی کنز العمال فی سنن الاقوال و الافعال تألیف متقی هندی، از محدثان اهلسنت قرون نهم و دهم هجری، است. این کتاب در بردارنده بیش از سه هزار حدیث از امامان شیعه در موضوعات گوناگونی مانند احکام، اخلاق، علوم ...
چکیده : یکی از مضامین روایی در جوامع شیعه و سنی، تشبیه فساد ایمان یا عمل (طبق تفاوت نقل‌ها) با غضب، به فساد عسل با سرکه است. چالشی که در تحلیل فقهالحدیث این روایات فراروی محقق نهاده می‌شود این است که مگر ...
چکیده : سعادت و شقاوت یکی از مباحث مهم فلسفی و کلامی است. در آموزه‌های روایی ائمه (ع) نیز پیرامون حقیقت سعادت و شقاوت و اختیاری بودن آن فراوان بحث شده است. با این حال، ظاهر برخی احادیث بر سعادت و شقاوت ...
چکیده : ساختار خط و ماهیت زبان عربی، ظرفیت خوانش‌های متعددی از یک نوشتار را پدید می‌آورد که از آن در اصطلاح زبان‌شناسی به «گشتارهای خوانشی» یاد می‌شود. خوانش صحیح روایات از نسخه مکتوب، رکن اصلی در برداشت اصیل و متقن حدیث ...
چکیده : تخریج از دانش‌های کاربردی عرصۀ حدیث است. بُعد نظری این دانش، کمتر در شیعه، مورد توجّه قرار گرفته و از این رو شاخه‌های مختلف آن نیازمند پژوهش و پردازش است. شناسایی موضوعات قابل پژوهش و ارائۀ آن به جامعۀ علمی، ...
چکیده : از برجسته‌ترین افراد حاضر در قیام کربلا، حضرت حضرت علی اکبر(ع) فرزند امام حسین(ع) است که کتاب‌های تاریخی و مقاتل به ذکر مناقب و ویژگی‌های ایشان پرداخته‌اند. از جمله منابعی که از سوی امام صادق در وصف آن بزرگوار به ...
چکیده : یکی از مباحث مهم در متن پژوهی معاصر، زبان متن و نقش و اهمیتی است که در نقد، فهم و ارزیابی متون دارد. از مباحث مقدماتی در این زمینه چگونگی پژوهش درباره زبان متن است. مقاله حاضر راهی را برای ...
چکیده : نفرین گونه‌ای از سخن و نوعی واکنش گفتاری است که بنا به دلایلی از سوی شخصی نسبت به شخص یا اشخاص دیگر ایراد می‌گردد. این شکل از سخن در بسیاری از متون ادبی و دینی جایگاهی ویژه به خود اختصاص ...
چکیده : نوشتار حاضر میکوشد با تبیین ماهیت اعتبارسنجی احادیث شیعه، دیدگاه گروه؛ موسوم به قرآنیان ایران را نقد و آسیبشناسی کند. نظام حاکم بر اعتبارسنجی احادیث شیعه، نظامی خاص است که در آن اطلاق واژه ضعیف برای راوی، هرگز به منزله ...
چکیده : زیارت جامعه کبیره از مهمترین و معتبرترین زیارتنامه‌هایی است که هنگام زیارت هر یک از امامان معصوم(علیهم السلام) از دور یا نزدیک خوانده می‌شود. در مصادر و منابع این زیارتنامه وارد شده است که اگر برای امبر مؤمنان حضرت علی(علیه ...
چکیده : حدیث، در گذر تاریخ دچار آسیب‌های سندی و متنی گردیده است. همین عامل باعث طعن برخی افراد به روایات شده و زمینه کمتوجهی عدّهای را فراهم آورده است. شناسایی ملاکهای فزاینده اعتبار روایات، امری ضروری است. تخریج حدیث، اسناد مختلف، ...
چکیده : تخریج یعنی خارج کردن متن ها، موضوعات، محتواها، منابع و طرق متعدد حدیث از مصادر آن. این موضوع، ابتدا زیر مجموعه قواعد الحدیث یا درایه الحدیث بوده و اکنون، دانشی مستقل محسوب می شود. اهل سنّت در روشمندسازی این دانش، ...
چکیده : پیوستگی میان پدیده های تاریخی و نظریه های حدیثی - کلامی از مطالعات میان‌رشته‌ای است که لزوم غُسل یا تجهیز هر امام توسط امام بعدی در این شمار است. این مسأله سه دانشِ حدیث، کلام و تاریخ را به هم ...
چکیده : با نگرشی به مباحث قابل طرح درباره صحابی از قبیل عدالت، تعداد، دسته‌بندی ها و ارتداد می توان دریافت که منشأ اصلی بسیاری از نزاع ها اختلاف در تحدید مفهومی اصطلاح صحابی است. در این مقاله دیدگاه اصحاب حدیث در ...
چکیده : حدیث غدیر، از جمله روایت های مشترک میان شیعه و اهل سنّت است. بر اساس این حدیث، امام علی علیه السلام به عنوان امیر مومنان از سوی پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم تعیین شد. اهل سنّت پس ...
چکیده : فقهالحدیث سرآمد و نتیجۀ دانش‌های حدیث است. این نوشتار با بررسی و تحلیل ابعاد مختلف الکافی، در صدد است تا ضمن کشف جلوه‌های فقه‌الحدیثی در آن، شیوه‌های فقه‌الحدیثی این کتاب را شناسایی و معرفی کند. مبانی نقدالحدیثی در گزینش احادیث، ...
چکیده : کتاب «نقد کتب حدیث» از آثار یکی از مؤلفان عصر حاضر است که در نویسنده آن به تصور خود، به معرفی احادیث جعلی موجود در منابع روایی شیعه پرداخته است. دقت در روش کاری مؤلف نشان می‌دهد که برخی روایات ...
چکیده : هرچند بنابر آگاهی‌های موجود کتاب تحف‌العقول از جمله منابع حدیثی متقدم است که به دست علی بن حسن بن شعبة حَرّانی ـ معاصر شیخ صدوق (م 381ق) ـ تألیف شده است، اما نخستین اشاره‌ها به آن در آثار سده‌های دهم ...
چکیده : روش تحلیل محتوا، روشی است که نوشتار حاضر جهت دستیابی به آموزه های حدیث قدسی در باب رحمت الهی، به کار گرفته، احادیث قدسی با موضوع رحمت خداوند را مورد مطالعه قرار می دهد و با بررسی دیدگاه های اعتقادی ...
چکیده : هر علمی دارای مبانی خاص خود است که با بدست آوردن آن مبانی می توان زمینه فهم صحیح آن را مهیا کرد. یکی از این علوم فقه الحدیث است که رعایت مبانی صحیح آن به محقق در استنباط معنا از ...
چکیده : شکی نیست که مهمترین راه دستیابی به آموزه‌های دینی بعد از قرآن، احادیث معصومان (ع) است. با توجه به اهمیت فراوان فقه الحدیث و خلطی که در میان برخی از معاصران در تبیین دانش فقه الحدیث و اصول فقه الحدیث ...
چکیده : آشنایی با مبانی فقه الحدیث، جهت شناخت حقایق و مقاصد مطرح در روایات ضروری است. مفسران نیز همچون متکلمان، محدثان و فقیهان نیازمند به کارگیری این مبانی هستند. ایشان با استناد به همین مبانی، مقصود روایات تفسیری را کشف، و ...
چکیده : براي تشخيص احاديث سره از ناسره معيارهايي وجود دارد. از جمله معيارهايي كه در بيان معصومان آمده، عرض حديث بر قرآن است. برخي از عالمان سني با موضوعه دانستن احاديث نبوي بيانگر اين معيار به مخالفت با آن برخاسته اند. ...
چکیده : نسخه‌نویسان سهمی بسزا در انتقال آثار حدیثی دارند. نقش آن‌ها را به شکل ساده‌انگارانه همچون یک دستگاه کپی نباید در نظر گرفت، بلکه آن‌ها افرادی صاحب اختیار در مواجه با متون هستند. نسخه‌نگاران در بسیاری از موارد ناظر به انگیزه‌هایی ...
چکیده : روش های تحلیل متن از دیرباز در فهم متون مقدس مؤثر بوده و تا کنون نیز در مطالعه معانی بلند این متون مورد استفاده قرار می گیرد. تحلیل محتوا - که یکی از رایج ترین این روش هاست - به ...
