119
الگوي شادي از نگاه قرآن و حديث

5 - 2 . سرمستى نكردن‏

حق مدارى در شادى سبب مى‏شود كه موفقيت‏هاى زندگى ، انسان را از مرز اعتدال خارج نسازد و به كبر و غرور و سرمستى مبتلا ننمايد . امام على عليه السلام در توصيف شخص مؤمن مى‏فرمايد :
لا يَخرَقُ بِهِ فَرَحٌ ، ولا يَطيشُ بِهِ مَرَحٌ . . . ولا يَفشَلُ فِى الشِّدَّةِ ، ولا يَبطَرُ فِى الرَّخاءِ .۱
شادمانى، مايه نابخردى او نمى‏شود و سرخوشى، موجب سبك‏مغزى وى نمى‏گردد ... در سختى‏[هاى زندگى ]سست نمى‏شود و در فراوانى نعمت، سرمست نمى‏گردد .

رعايت اين ادب ايجاب مى‏كند كه انسان در شادى‏ها از همه امورى كه حاكى از غفلت ، غرور و سرمستى اند (مانند : افراط در خنديدن از نظر كمّى‏۲ و كيفى‏۳ و لودگى)۴ اجتناب نمايد .

5 - 3 . اجتناب از شادى‏هاى ناروا

پيش از اين گذشت كه شادى‏هاى زيان‏بار و مزاحم شادى‏هاى پايدار ، از نظر اسلام ، باطل و ناروا هستند .۵
اين گونه شادى‏ها ، افزون بر پيامدهاى منفى و خطرناكى كه در دنيا و آخرت براى انسان دارند ، در واقع ، شادى نيستند ؛ زيرا به دليل اين كه با فطرت انسانى‏۶

1.ر . ك : ص ۴۰۶ ح ۶۰۸ .

2.ر.ك: ص ۴۱۳ (پرهيز از زياد خنديدن) .

3.ر.ك: ص ۴۰۹ (پرهيز از بلند خنديدن) .

4.ر.ك: ص ۴۱۵ (پرهيز از آلودگى) .

5.ر . ك : ص ۲۶ (شادى روا و ناروا) .

6.(فِطْرَتَ اللَّهِ الَّتِى فَطَرَ النَّاسَ عَلَيْهَا) (روم : آيه ۳۰) .


الگوي شادي از نگاه قرآن و حديث
118

اصل پنجم : رعايت آداب شادى‏

پنجمين اصل از اصول «بهترين الگوى شادى» ، رعايت آداب شادى است . بى توجّهى به اين اصلِ مهم ، همه تلاش‏هايى را كه در مبارزه با آفت‏هاى شادى ، درمان غم‏هاى ناروا ، و تحقّق عوامل شادى‏آفرين ، صورت گرفته است ، با ناكامى روبه‏رو خواهد ساخت . اين آداب ، عبارت اند از :

5 - 1 . حق‏مدارى‏

اين ادب ، جامعِ همه ويژگى‏هاى «بهترين الگوى شادى» و سرچشمه همه آدابى است كه در پى خواهند آمد ؛۱ زيرا رعايت اين ادب ، سبب مى‏شود كه همه ابعاد وجودى انسان ، به صورت متوازن ، بدون افراط و تفريط و بدون پيامدهاى منفى ، از شادى و نشاط برخوردار باشد .
براى نمونه ، يكى از عوامل اجتماعى شادى ، «مزاح» و «شوخ‏طبعى» است . در روايتى از پيامبر صلى اللَّه عليه و آله آمده كه مى‏فرمايد : «من شوخى مى‏كنم ؛ ولى جز حق نمى‏گويم» .۲ اشاره به اين كه رعايت ادب حق‏مدارى در مزاح ، سبب مى‏شود كه انسان ، ضمن اجتناب از شوخى‏هايى كه داراى پيامدهاى منفى اند ، بخشى از شادى‏هاى مورد نياز زندگى خود را تأمين نمايد .

1.ر.ك: ص ۴۰۳ (حق مدارى) و ص ۴۳۵ (شادى ناحق) .

2.ر . ك : ص ۴۰۳ ح ۵۹۷ .

  • نام منبع :
    الگوي شادي از نگاه قرآن و حديث
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1391
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 71260
صفحه از 496
پرینت  ارسال به